سوت مەھكىمىسى ھۆكۈم نامىسى دۇڭگۈەن شەھەرلىك بىرىنچى خەلق سوت مەھكىمىسى قاراپ چىقىش ئارقىلىق، جاۋابكار ۋاڭ فامىلىلىك ئۆزىنىڭ ئېغىر جىنسىي كېسەلگە گىرىپتار بولغانلىقىنى بىلىپ، نومۇسىنى سېتىش پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللانغان ، ئۇنىڭ قىلمىشى جىنسىي كېسەل تارقىتىش جىنايىتى شەكىللەندۈرگەن دەپ قارىدى. ۋاڭ فامىلىلىك دېلوغا قايتقاندىن كېيىن جىنايەت پاكىتىنى ئەينەن ئىقرار قىلغانلىقىنى كۆزدە تۇتۇپ، جىنايىتىنى ئىقرار قىلىش پوزىتسىيىسى بىر قەدەر ياخشى بولغاچقا، قانۇن بويىچە يېنىكلىتىپ جازا بىرىلدى ، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى جىنايى ئىشلار قانۇنى»نىڭ 360-، 67-ماددىسىنىڭ 3-، 52-ماددىلىرىدىكى بەلگىلىمىگە ئاساسەن، ۋاڭ فامىلىلىك جىنسىي كېسەل تارقىتىش جىنايىتى بىلەن ئون ئايلىق قاماق جازاسىغا ھۆكۈم قىلىندى ھەمدە 2 مىڭ يۈەن جەرىمانە قويۇلدى دېلو مىسالى تەھلىلى ن1. ئەيدىز كېسىلى ئېغىر جىنسىي كېسەلگە تەۋە. 1991-يىلى 8-ئاينىڭ 12-كۈنى يولغا قويۇلغان «جىنسىي كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش باشقۇرۇش چارىسى» («چارە» دەپ ئاتىلىدۇ)نىڭ 2-ماددىسىدا مۇنداق بەلگىلەنگەن: «بۇ چارەدە ئېيتىلغان جىنسىي كېسەللىكلەر ئىچىدە: (1) «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش- داۋالاش قانۇنى» ب تىپلىق يۇقۇملۇق كېسەللىكلەر ئىچىدىكى ئەيدىز، سوۋاق كېسەللىكى ۋە سىفلىس قاتارلقلار ......» بۇ بەلگىلىمىگە ئاساسەن، ئەيدىز كېسەللىكى ،سوۋاق، سىفلىس ۋىرۇسى بىلەن ئوخشاش دەرىجىلىك كېسەللىكلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. شۇ يىلى 9-ئاينىڭ 4-كۈنى يولغا قويۇلغان « مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ نومۇسىنى سېتىشنى قەتئىي چەكلەش توغرىسىدىكى قارارى» («قارار» دەپ ئاتىلىدۇ)نىڭ 5-ماددىسىنىڭ بىرىنچى بەلگىلىمىسىدە" ئۆزىنىڭ سىفلىس ۋىروسى، سوۋاق كېسىلى قاتارلىق ئېغىر جىنسىي كېسەللىكلەرگە گىرىپتار بولغان تۇرۇپ نومۇسىنى سېتىپ، پاھىشىۋازلىق قىلغانلارغا قارتا، ...... جازالاپ، جىنايەت بىكىتىش قانۇنى مىسالىنى تەسىس قىلدى. 2013-يىلى يېڭىدىن تۈزىتىش كىرگۈزۈلگەن «جىنسىي كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش چارىسى» گەرچە ئەيدىز كېسىلىنىڭ جىنسىي كېسەللىكى ئېنىق بەلگىلەنمىگەن بولسىمۇ، ئەيدىزنى ئايرىم تىزىپ چىقىپ، ئۇنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش نىزامى›› دىكى ئالاقىدار بەلگىلىمە بويىچە ئىجرا قىلىنغان، بۇ ئەيدىزنىڭ تېببىي ۋە قانۇن قاتلىمىدا جىنسىي كېسەللىكلەرنى يوقىتىش دائىرىسىدىن چىقىرىۋېتىلگەنلىكىدىن دېرەك بەرمەيدۇ. بۇ خىل مەمۇرىي قانۇن قاتلىمىدىكى قانۇن چىقىرىشتىكى ئۆزگىرىش جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى " ئېغىر جىنسىي كېسەل " نى بېكىتىش دائىرىسىگە تەسىر كۆرسەتمەيدۇ ، ئەيدىز كېسىلىنىڭ جىنسىي كېسەل بولۇش سۈپىتى بىلەن تېببىي خۇسۇسىيىتىنى تېخىمۇ ئىنكار قىلماسلىقى كېرەك . شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ، كېسەلنىڭ يۇقۇملىنىشچانلىقى ، زىيىنى دەرىجىسىدىن قارىغاندا ، ئەيدىز بىلەن سوۋاق كېسەل ، سىفلىس « يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش ، داۋالاش قانۇنى »دا بەلگىلەنگەن ب تىپلىق يۇقۇملۇق كېسەللىككە تەۋە بولۇپ ، سالامەتلىككە بولغان زىيىنى سوۋاق ، سىفلىس ۋىرۇسىدىن تېخىمۇ چوڭ بولۇپ ، " ئېغىر جىنسىي كېسەل " دەپ قارىلىدۇ .
ن2. ئۆزىنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسى ئېلىپ يۈرگەنلىكىنى بىلىپ تۇرۇپ نومۇسىنى ساتسا ، قەستەن زەخمىلەندۈرۈش جىنايىتى، خەتەرلىك ئۇسۇل بىلەن جامائەت بىخەتەرلىكىگە زىيان يەتكۈزۈش جىنايىتى، جىنسىي كېسەل تارقىتىش جىنايىتى قاتارلىقلارنى شەكىللەندۇرۇشى مۇمكىن ، كونكرېت مەسىلىلەرنى كونكرېت تەھلىل قىلىش كېرەك.
ن(1) بۇ دېلودا، ۋاڭ فامىلىلىك قەستەن زەخمىلەندۈرۈش جىنايىتى شەكىللەنمەيدۇ. قەستەن زەخىملەندۈرۈش جىنايىتى ئاقىۋىتى بار بولغان جىنايەت بولۇپ، جىنايەت شەكىللەندۈرگەندە چوقۇم زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچىنىڭ يېنىك يارىلىنىشىنىڭ ئاقىۋىتىنى كەلتۈرۈپ ۋاڭ فامىلىلىك نومۇس سېتىش پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللانغان بولۇپ، پاھىشىۋازلار بىلەن ئاداۋەتمۇ ساقلانمىغان، يۈز بېرىش ئېھتىماللىقى بولغان لۇ فامىلىلىكنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلىقىنىڭ نەتىجىسىگە خالىغانچە پوزىتسىيە تۇتتى، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا پاھىشىۋاز لۇ فامىلىلىكنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلىقىنى ئىسپاتلىدى. ۋاستىلىك قەستەن يولغا قويۇلغان جىنايى قىلمىشلاردا زىيان نەتىجىسى كۆرۈلمىگەن بولسا، جىنايەت شەكىللەندۈرمىگەن، شۇڭا ۋاڭ فامىلىلىك قەستەن زىيانكەشلىك قىلىش جىنايىتى شەكىللەندۈرمەيدۇ. ئەگەر ۋاڭ قامىللىك باشقىلارنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملاندۇرۇش پىسخىكىسى بىلەن نومۇسىنى سېتىپ پاھىشىۋازلىق قىلغان بولسا ھەمدە قارشى تەرەپنى ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملاندۇرۇش (ياكى كىسەل قوزغىلىپ ئۆلگەن) بولسا، ئۇنى قەستەن زەخمىلەندۈرۈش (ئۆلۈش) جىنايىتى شەكىللەندۈرگەن دەپ بېكىتسە بولىدۇ. ن(2) ۋاڭ فامىلىلىك خەتەرلىك ئۇسۇل بىلەن جامائەت بىخەتەرلىكىگە زىيان يەتكۈزۈش جىنايىتى شەكىللەندۈرمەيدۇ. بۇ دېلونىڭ ھازىرقى دەلىل - ئىسپاتلىرى خەتەرلىك ئۇسۇل بىلەن جامائەت بىخەتەرلىكىگە زىيان يەتكۈزۈش جىنايىتىنىڭ ئىسپات ئۆلچىمىگە يەتمىگەن . ۋاڭ فامىلىلىك سۇبيېكتىپ جەھەتتىن جىنسىي سودا قىلغاندا قارشى تەرەپتىن بىخەتەرلىك قېپى ئىشلىتىشنى تەلەپ قىلىدىغانلىقىنى، ئەگەر قارشى تەرەپ ئىشلىتىشنى خالىمىسا، ئۆزىنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ قارشى تەرەپكە يۇقۇملىنىش ئېھتىماللىقىنىڭ كىچىكلىكىنى كۆزدە تۇتۇپ، قوشۇلىدىغانلىقىنى ئېيتتى. بۇنىڭدىن ۋاڭ فامىلىلىكنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسىنى يامان نىيەتتە تارقىتىپ جەمئىيەتتىن ئۆچ ئېلىش مەقسىتى يوقلىقىنى، پەقەت پايدا ئېلىش ئۈچۈن زىيىنىنىڭ نەتىجىسىنى مەلۇم دەرىجىدە بوش قويۇۋېتىشتىن ئىبارەتلىكىنى كۆرۈۋالغىلى بولىدۇ. ھازىرقى دەلىل-ئىسپاتلار ۋاڭ فامىلىلىكنىڭ قىلمىشىنىڭ كەڭ ئىجتىمائىي زىيان يەتكۈزگەنلىكىنى ئىسپاتلىغىلى بولمايدۇ، شۇڭا ۋاڭ فامىلىلىكمۇ خەتەرلىك ئۇسۇل بىلەن جامائەت بىخەتەرلىكىگە زىيان يەتكۈزۈش جىنايىتى شەكىللەندۈرمەيدۇ. ئەگەر ئۇنىڭ ئۆزىنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسى ئېلىپ يۈرگۈچىلەرنى بىلگەنلىكىنى تولۇق دەلىللىگەندىن كېيىن يەنىلا ئۇزۇن مۇددەت نومۇسىنى سېتىپ، جىنسىي سودىلىشىش قىلىدىغان ئادەملەر ناھايىتى كۆپ بولسا، ھەتتا ئەيدىزنىڭ يەنىمۇ كېڭىيىشىنى كەلتۈرۈپ چىقارغانلىقى تولۇق دەلىل-ئىسپات بولسا، ئۇنىڭ خەتەرلىك ئۇسۇل بىلەن جامائەت بىخەتەرلىكىگە زىيان يەتكۈزۈش جىنايىتى شەكىللەندۈرگەنلىكىنى بېكىتكىلى بولىدۇ.
