【双语】HIV暴露后预防用药能否完全阻断HIV感染？
ئەيدىز ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلى توسۇش دورىسى ئىشلىتىش ئارقىلىق ئەيدىز يۇقۇملىنىشىنى پۈتۈنلەي توسۇپ قالغىلى بولامدۇ؟
艾滋病病毒（HIV）暴露后预防又称暴露后阻断，当下越来越多的人都了解了这项艾滋病预防措施，知道如果自己发生了易感染HIV行为，可以服用抗病毒药物预防感染。很多人关心暴露后预防服药的成功率，想知道HIV暴露后预防能否完全阻断HIV感染。其实这个问题不仅暴露后预防服药者关心，临床医生、疾病控制专业人员、卫生政策制定者等都关心。既是大家都关心的问题，必然是科学研究的重点。我们梳理了相关研究的结果呈现出来，希望对准确认识这个问题有所帮助。ئەيدىز ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلى توسۇش دورىسى ئىشلىتىش ئارقىلىق ئەيدىز يۇقۇملىنىشىنى پۈتۈنلەي توسۇپ قالغىلى بولامدۇ؟
科学研究显示，HIV暴露后阻断的成功率和首次服药及时性及服药依从性密切相关，暴露后越早服药，阻断成功率越高。暴露后24小时内服药最佳，最迟不应超过72小时。研究发现，暴露后24小时内启动阻断服药，阻断成功率可能接近100%。科学家在长尾猴暴露于猴艾滋病病毒后的4-24小时内，使用替诺福韦对其进行暴露后阻断，连续用药28天，结果接受阻断用药的10只猴子在暴露后9-12月时观察均未感染，而对照组未接受阻断用药的10只猴子在暴露后5-9个月时均已全部感染。另一项研究发现，如果在暴露后48或72小时内启动阻断服药，或者服药周期只有3-10天，阻断成功率会有所下降。动物实验研究的综合分析显示，暴露后预防用药的成功率可达89%。虽然灵长类动物实验的结果不能简单应用于人体，但对于认识暴露后预防的效果是重要的参考。
对接受暴露后预防服药者进行随访观察研究，给我们提供了判断阻断效果的重要信息。美国疾病控制中心分析了2005年以来发表在国际专业期刊上的针对男男性行为者暴露后预防用药的研究，发现男男性行为者暴露后阻断失败率为3.13%（48/1535）,换言之，阻断成功率可能在96%以上。多数阻断失败的原因是服药者在结束28天服药后，在随访期内又连续发生易感染艾滋病的行为。还有1例失败是因为服药者暴露的是对阻断药耐药的病毒毒株，阻断药不能发挥作用。
针对异性性接触、共用针具吸毒、针刺等其他暴露方式的15项研究显示，2209名服药者完成了28天阻断服药，其中19人在暴露后2-12个月期间发生了感染，阻断总的失败率为0.86%。阻断失败的19人中，有1人启动服药的时间超过了暴露后72小时，再次说明了暴露后72小时内服药时限的重要性。
以上是国际研究的结果，我国的实践也证明，暴露后阻断服药具有相当高的成功率。我国开展艾滋病职业暴露后预防工作已经20多年，涉及的人群包括医疗卫生、公安和司法等公职人员，暴露方式主要为针刺和锐器割伤的皮肤接触传染性血液等，暴露后预防服药已有数千例，尚无一例感染发生。
最后，回应本文开头提到的问题，HIV暴露后预防服药能否完全阻断感染？通过研究看出，如果做到首次服药不超过暴露后72小时，连续规范服药28天。HIV暴露后阻断成功率可达89-96%，这是群体水平上统计的结论，考虑到有可能暴露于耐药毒株等情况，阻断成功率不可能达到100%。这个率对个体的意义很大，即意味着采取暴露后预防服药的个体极有可能完全阻断感染。
ئەيدىز ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلى توسۇش دورىسى ئىشلىتىش ئارقىلىق ئەيدىز يۇقۇملىنىشىنى پۈتۈنلەي توسۇپ قالغىلى بولامدۇ؟
ئەيدىز ۋىرۇسى ئاشكارىلانغاندىن كېيىنكى ئالدىنى ئېلىش ئاشكارىلانغاندىن كېيىن توسۇلۇپ قېلىش دېيىلىدۇ، ھازىر بارغانسىرى كۆپ كىشىلەر بۇ ئەيدىزدىن ساقلىنىش تەدبىرىنى چۈشىنىپ، ئۆزىنىڭ ئاسان يۇقۇملىنىپ قالىدىغان ئەيدىز قىلمىشىنىڭ يۈز بەرگەنلىكىنى، ۋىرۇسقا قارشى دورا ئىچكەندە يۇقۇملىنىشنىڭ ئالدىنى ئالغىلى بولىدىغانلىقىنى بىلىۋالدى. نۇرغۇن كىشىلەر ئاشكارىلانغاندىن كېيىن دورا ئىچىشنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتىگە كۆڭۈل بۆلۈپ، ئەيدىز ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئەيدىز يۇقۇملىنىشنىڭ پۈتۈنلەي توسۇلۇپ قالىدىغان-بولمايدىغانلىقىنى بىلمەكچى. ئەمەلىيەتتە بۇ مەسىلە ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلىپ دورا ئىچكۈچىلەر كۆڭۈل بۆلۈپلا قالماي ، كىلىنىكىلىق دوختۇر ، كېسەللىكلەرنى كونترول قىلىش كەسپىي خادىملىرى ، سەھىيە سىياسىتىنى تۈزگۈچىلەر قاتارلىقلار كۆڭۈل بۆلدى . كۆپچىلىك كۆڭۈل بۆلىدىغان مەسىلە بولۇپلا قالماستىن، مۇقەررەر ھالدا ئىلمىي تەتقىقاتنىڭ مۇھىم نۇقتىسى. بىز ئالاقىدار تەتقىقات نەتىجىسىنى رەتلەپ چىقتۇق، بۇ مەسىلىنى توغرا تونۇشقا ياردىمى بولۇشىنى ئۈمىد قىلىمىز
ئىلمىي تەتقىقاتلاردا كۆرسىتىلىشىچە، ئەيدىز ئاشكارىلانغاندىن كېيىن توسۇشنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتى تۇنجى قېتىم دورا ئىچىشنىڭ ۋاقتىدا ۋە دورا ئىچىشكە بويسۇنۇش مۇناسىۋىتى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك بولۇپ، ئاشكارىلانغاندىن كېيىن قانچە بالدۇر دورا ئىچكەنسېرى، توسۇشنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتى شۇنچە يۇقۇرى، ئاشكارىلانغاندىن كېيىن 24 سائەت ئىچىدە دورا ئىچسە ئەڭ ياخشى، ئەڭ كېچىككەندىمۇ 72 سائەتتىن ئېشىپ كەتمەسلىكى كېرەك. تەتقىقاتلاردا كۆرسىتىلىشىچە، ئاشكارىلانغاندىن كېيىن 24 سائەت ئىچىدە دورا ئىچىشنى توسۇشنى باشلىغان، توسۇش نىسبىتى ٪100كە يېقىنلىشىشى مۇمكىن ئىكەن. ئالىملار ئۇزۇن قۇيرۇق مايمۇن ئەيدىز ۋىرۇسى ئاشكارىلىنىپ قالغاندىن كېيىنكى 4-24 سائەت ئىچىدە، ۋاكالىتەن نوفوۋېينى ئىشلىتىپ ئۇنى ئاشكارىلىغاندىن كېيىن توسۇپ، ئۇدا 28 كۈن دورا ئىشلەتكەن، نەتىجىدە توسۇش دورا ئىشلىتىشنى قوبۇل قىلغان 10 مايمۇن ئاشكارىلانغاندىن كېيىن 9-12 ئايدا كۈزىتىپ يۇقۇملانمىغان، سېلىشتۇرما گۇرۇپپىسى دورا ئىشلىتىشنى توسۇپ قالمىغان 10 مايمۇن ئاشكارىلىنىپ 5-9 ئايدا يۇقۇملانغان. يەنە بىر تەتقىقاتتا بايقىلىشىچە، ئاشكارىلانغاندىن كېيىن 48 ياكى 72 سائەت ئىچىدە دورا ئىچىشنى توسۇش ياكى دورا ئىچىشنى توسۇش مەزگىلى ئاران 3-10 كۈنلا بولسا، توسۇشنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتى تۆۋەنلەيدىكەن. ھايۋانات تەجرىبىسى تەتقىقاتىنىڭ ئۇنىۋېرسال تەھلىلىدە كۆرسىتىلىشىچە، ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلىش، دورا ئىشلىتىشنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتى ٪89كە يېتىدىكەن. گەرچە پرىماتلار تۈرىدىكى ھايۋانلار تەجرىبىسىنىڭ نەتىجىسى ئادەم بەدىنىدە ئاددىي ئىشلىتىلمىسىمۇ ، بىراق ئاشكارىلانغاندىن كېيىنكى ئالدىنى ئېلىش ئۈنۈمىدىن مۇھىم پايدىلىنىش ھېسابلىنىدۇ
ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلىش دورىسى ئىچكۈچىلەرنى كۈزىتىپ تەتقىق قىلىپ، بىزگە ئۈزۈلۈپ قېلىش ئۈنۈمىگە ھۆكۈم قىلىش توغرىسىدىكى مۇھىم ئۇچۇر بىلەن تەمىنلىدى. ئامېرىكا كېسەللىكلەرنى كونترول قىلىش مەركىزى 2005-يىلىدىن بۇيان خەلقئارا كەسپىي قەرەللىك ژورناللاردا ئېلان قىلىنغان ئەرلەرنىڭ قىلمىشى ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلىش دورىسى ئىشلىتىش تەتقىقاتىنى تەھلىل قىلىپ، ئەرلەرنىڭ قىلمىشى ئاشكارىلانغاندىن كېيىن توسۇش مەغلۇپ بولۇش نىسبىتىنىڭ 3.13 پىرسەنت (48/1535) بولۇپ، باشقىچە قىلىپ ئېيتقاندا، مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇشنى توسۇش نىسبىتى ٪96تىن يۇقىرى بولۇشى مۇمكىنلىكىنى بايقىدى. كۆپ ساندىكى دورا ئىچكۈچىلەر 28 كۈن دورا ئىچىشنى ئاخىرلاشتۇرغاندىن كېيىن، زىيارەت مەزگىلىدە ئاسانلا ئەيدىزدىن يۇقۇملىنىپ قالىدىغان قىلمىشلار كۆرۈلگەن. يەنە بىرسىنىڭ مەغلۇپ بولۇشىدىكى سەۋەب دورا ئىچكۈچىلەرنىڭ دورىغا چىداملىق ۋىروس تۈپىنى توسۇش، دورىنىڭ رولىنى جارى قىلدۇرالماسلىقىنى ئاشكارىلىغانلىقىدىن بولغان
يات جىنىسلار بىلەن ئۇچرىشىش، ئورتاق يىڭنە سانجىش قاتارلىق باشقا ئاشكارىلىنىش شەكلىدىكى 15 تۈرلۈك تەتقىقاتتا كۆرسىتىلىشىچە، 2209 دورا ئىچكۈچى 28 كۈن دورا ئىچىشنى تاماملىغان، بۇنىڭ ئىچىدە 19ئادەم ئاشكارىلانغاندىن كېيىنكى 2-12 ئايدا يۇقۇملانغان، ئومۇمىي مەغلۇپ بولۇش نىسبىتى 0.86 پىرسەنت ئىكەن. مەغلۇپ بولغان 19ئادەمنىڭ بىرى دورا ئىچىشنى قوزغىتىش ۋاقتى ئاشكارىلانغاندىن كېيىنكى 72 سائەتتىن ئېشىپ، ئاشكارىلانغاندىن كېيىنكى 72 سائەت ئىچىدە دورا ئىچىشنىڭ مۇھىملىقىنى يەنە بىر قېتىم چۈشەندۈرۈپ بەردى
يۇقارقىلار خەلقئارا تەتقىقاتنىڭ نەتىجىسى، ئېلىمىزنىڭ ئەمەلىيىتىمۇ ئاشكارىلانغاندىن كېيىن دورا ئىچىشنى توسۇشنىڭ خېلى مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتى بارلىقىنى ئىسپاتلىدى. ئېلىمىز ئەيدىز كەسپى ئاشكارىلانغاندىن كېيىنكى ئالدىنى ئېلىش خىزمىتىنى قانات يايدۇرغىلى 20 نەچچە يىل بولدى، بۇنىڭغا چېتىلىدىغان كىشىلەر ئىچىدە داۋالاش سەھىيە، جامائەت خەۋپسىزلىكى ۋە ئەدلىيە قاتارلىق ھۆكۈمەت خىزمەتچىلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، ئاشكارىلاش شەكلى ئاساسلىقى يىڭنە سانجىش ۋە ئۆتكۈر قورالدا يارىلانغان تېرىلەر بىلەن ئۇچرىشىپ يۇقۇملۇق قان قاتارلىقلار بولۇپ، ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلىش دورىسنى ئىچكەن ئىش نەچچە مىڭ بولۇپ، يۇقۇملىنىشنىڭ يۈز بەرگىنى يوق
ئاخىرىدا، بۇ ماقالىنىڭ باشلىنىشىدا تىلغا ئېلىنغان مەسىلىلەرگە جاۋاپ قايتۇرۇپ، ئەيدىز ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلىش دورىسى يۇقۇملىنىشنى پۈتۈنلەي توسۇپ قالغىلى بولامدۇ؟ تەتقىقات ئارقىلىق شۇنى كۆرۈۋېلىشقا بولىدۇكى، تۇنجى قېتىم دورا ئىچىش ئاشكارىلانغاندىن كېيىنكى 72 سائەتتىن ئېشىپ كەتمىسە، ئۇدا 28 كۈن قېلىپلاشتۇرۇپ دورا ئىچىشنى قېلىپلاشتۇرغان. ئەيدىز ئاشكارىلانغاندىن كېيىن توسۇشنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتى 89-96 پىرسەنتكە يېتىدۇ، بۇ كوللىكتىپ سەۋىيەسىدە ئىستاتىستىكا قىلىنغان يەكۈن، دورىغا چىداملىق زەھەر تۈپى قاتارلىق ئەھۋاللاردا ئاشكارىلىنىپ قېلىش ئېھتىماللىقى بارلىقىنى كۆزدە تۇتۇپ، توسۇشنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتى ٪100كە يېتەلمەيدۇ. بۇ نىسبەتنىڭ يەككەكە بولغان ئەھمىيىتى ناھايىتى زور، يەنى ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلىش دورىسى ئىچكەن شەخسلەرنىڭ يۇقۇملىنىشنى پۈتۈنلەي توسۇپ قېلىشى مۇمكىنلىكىدىن دېرەك بېرىدۇ
ئىلمىي تەتقىقاتلاردا كۆرسىتىلىشىچە، ئەيدىز ئاشكارىلانغاندىن كېيىن توسۇشنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتى تۇنجى قېتىم دورا ئىچىشنىڭ ۋاقتىدا ۋە دورا ئىچىشكە بويسۇنۇش مۇناسىۋىتى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك بولۇپ، ئاشكارىلانغاندىن كېيىن قانچە بالدۇر دورا ئىچكەنسېرى، توسۇشنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتى شۇنچە يۇقۇرى، ئاشكارىلانغاندىن كېيىن 24 سائەت ئىچىدە دورا ئىچسە ئەڭ ياخشى، ئەڭ كېچىككەندىمۇ 72 سائەتتىن ئېشىپ كەتمەسلىكى كېرەك. تەتقىقاتلاردا كۆرسىتىلىشىچە، ئاشكارىلانغاندىن كېيىن 24 سائەت ئىچىدە دورا ئىچىشنى توسۇشنى باشلىغان، توسۇش نىسبىتى ٪100كە يېقىنلىشىشى مۇمكىن ئىكەن. ئالىملار ئۇزۇن قۇيرۇق مايمۇن ئەيدىز ۋىرۇسى ئاشكارىلىنىپ قالغاندىن كېيىنكى 4-24 سائەت ئىچىدە، ۋاكالىتەن نوفوۋېينى ئىشلىتىپ ئۇنى ئاشكارىلىغاندىن كېيىن توسۇپ، ئۇدا 28 كۈن دورا ئىشلەتكەن، نەتىجىدە توسۇش دورا ئىشلىتىشنى قوبۇل قىلغان 10 مايمۇن ئاشكارىلانغاندىن كېيىن 9-12 ئايدا كۈزىتىپ يۇقۇملانمىغان، سېلىشتۇرما گۇرۇپپىسى دورا ئىشلىتىشنى توسۇپ قالمىغان 10 مايمۇن ئاشكارىلىنىپ 5-9 ئايدا يۇقۇملانغان. يەنە بىر تەتقىقاتتا بايقىلىشىچە، ئاشكارىلانغاندىن كېيىن 48 ياكى 72 سائەت ئىچىدە دورا ئىچىشنى توسۇش ياكى دورا ئىچىشنى توسۇش مەزگىلى ئاران 3-10 كۈنلا بولسا، توسۇشنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتى تۆۋەنلەيدىكەن. ھايۋانات تەجرىبىسى تەتقىقاتىنىڭ ئۇنىۋېرسال تەھلىلىدە كۆرسىتىلىشىچە، ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلىش، دورا ئىشلىتىشنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتى ٪89كە يېتىدىكەن. گەرچە پرىماتلار تۈرىدىكى ھايۋانلار تەجرىبىسىنىڭ نەتىجىسى ئادەم بەدىنىدە ئاددىي ئىشلىتىلمىسىمۇ ، بىراق ئاشكارىلانغاندىن كېيىنكى ئالدىنى ئېلىش ئۈنۈمىدىن مۇھىم پايدىلىنىش ھېسابلىنىدۇ
ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلىش دورىسى ئىچكۈچىلەرنى كۈزىتىپ تەتقىق قىلىپ، بىزگە ئۈزۈلۈپ قېلىش ئۈنۈمىگە ھۆكۈم قىلىش توغرىسىدىكى مۇھىم ئۇچۇر بىلەن تەمىنلىدى. ئامېرىكا كېسەللىكلەرنى كونترول قىلىش مەركىزى 2005-يىلىدىن بۇيان خەلقئارا كەسپىي قەرەللىك ژورناللاردا ئېلان قىلىنغان ئەرلەرنىڭ قىلمىشى ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلىش دورىسى ئىشلىتىش تەتقىقاتىنى تەھلىل قىلىپ، ئەرلەرنىڭ قىلمىشى ئاشكارىلانغاندىن كېيىن توسۇش مەغلۇپ بولۇش نىسبىتىنىڭ 3.13 پىرسەنت (48/1535) بولۇپ، باشقىچە قىلىپ ئېيتقاندا، مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇشنى توسۇش نىسبىتى ٪96تىن يۇقىرى بولۇشى مۇمكىنلىكىنى بايقىدى. كۆپ ساندىكى دورا ئىچكۈچىلەر 28 كۈن دورا ئىچىشنى ئاخىرلاشتۇرغاندىن كېيىن، زىيارەت مەزگىلىدە ئاسانلا ئەيدىزدىن يۇقۇملىنىپ قالىدىغان قىلمىشلار كۆرۈلگەن. يەنە بىرسىنىڭ مەغلۇپ بولۇشىدىكى سەۋەب دورا ئىچكۈچىلەرنىڭ دورىغا چىداملىق ۋىروس تۈپىنى توسۇش، دورىنىڭ رولىنى جارى قىلدۇرالماسلىقىنى ئاشكارىلىغانلىقىدىن بولغان
يات جىنىسلار بىلەن ئۇچرىشىش، ئورتاق يىڭنە سانجىش قاتارلىق باشقا ئاشكارىلىنىش شەكلىدىكى 15 تۈرلۈك تەتقىقاتتا كۆرسىتىلىشىچە، 2209 دورا ئىچكۈچى 28 كۈن دورا ئىچىشنى تاماملىغان، بۇنىڭ ئىچىدە 19ئادەم ئاشكارىلانغاندىن كېيىنكى 2-12 ئايدا يۇقۇملانغان، ئومۇمىي مەغلۇپ بولۇش نىسبىتى 0.86 پىرسەنت ئىكەن. مەغلۇپ بولغان 19ئادەمنىڭ بىرى دورا ئىچىشنى قوزغىتىش ۋاقتى ئاشكارىلانغاندىن كېيىنكى 72 سائەتتىن ئېشىپ، ئاشكارىلانغاندىن كېيىنكى 72 سائەت ئىچىدە دورا ئىچىشنىڭ مۇھىملىقىنى يەنە بىر قېتىم چۈشەندۈرۈپ بەردى
يۇقارقىلار خەلقئارا تەتقىقاتنىڭ نەتىجىسى، ئېلىمىزنىڭ ئەمەلىيىتىمۇ ئاشكارىلانغاندىن كېيىن دورا ئىچىشنى توسۇشنىڭ خېلى مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتى بارلىقىنى ئىسپاتلىدى. ئېلىمىز ئەيدىز كەسپى ئاشكارىلانغاندىن كېيىنكى ئالدىنى ئېلىش خىزمىتىنى قانات يايدۇرغىلى 20 نەچچە يىل بولدى، بۇنىڭغا چېتىلىدىغان كىشىلەر ئىچىدە داۋالاش سەھىيە، جامائەت خەۋپسىزلىكى ۋە ئەدلىيە قاتارلىق ھۆكۈمەت خىزمەتچىلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، ئاشكارىلاش شەكلى ئاساسلىقى يىڭنە سانجىش ۋە ئۆتكۈر قورالدا يارىلانغان تېرىلەر بىلەن ئۇچرىشىپ يۇقۇملۇق قان قاتارلىقلار بولۇپ، ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلىش دورىسنى ئىچكەن ئىش نەچچە مىڭ بولۇپ، يۇقۇملىنىشنىڭ يۈز بەرگىنى يوق
ئاخىرىدا، بۇ ماقالىنىڭ باشلىنىشىدا تىلغا ئېلىنغان مەسىلىلەرگە جاۋاپ قايتۇرۇپ، ئەيدىز ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلىش دورىسى يۇقۇملىنىشنى پۈتۈنلەي توسۇپ قالغىلى بولامدۇ؟ تەتقىقات ئارقىلىق شۇنى كۆرۈۋېلىشقا بولىدۇكى، تۇنجى قېتىم دورا ئىچىش ئاشكارىلانغاندىن كېيىنكى 72 سائەتتىن ئېشىپ كەتمىسە، ئۇدا 28 كۈن قېلىپلاشتۇرۇپ دورا ئىچىشنى قېلىپلاشتۇرغان. ئەيدىز ئاشكارىلانغاندىن كېيىن توسۇشنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتى 89-96 پىرسەنتكە يېتىدۇ، بۇ كوللىكتىپ سەۋىيەسىدە ئىستاتىستىكا قىلىنغان يەكۈن، دورىغا چىداملىق زەھەر تۈپى قاتارلىق ئەھۋاللاردا ئاشكارىلىنىپ قېلىش ئېھتىماللىقى بارلىقىنى كۆزدە تۇتۇپ، توسۇشنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتى ٪100كە يېتەلمەيدۇ. بۇ نىسبەتنىڭ يەككەكە بولغان ئەھمىيىتى ناھايىتى زور، يەنى ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلىش دورىسى ئىچكەن شەخسلەرنىڭ يۇقۇملىنىشنى پۈتۈنلەي توسۇپ قېلىشى مۇمكىنلىكىدىن دېرەك بېرىدۇ
