【双语】吸烟：HIV患者健康杀手，比病毒更致命！
تاماكا چېكىش : ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ ساغلاملىق قاتىلى ، ۋىرۇستىنمۇ بەكرەك جانغا زامىن بولىدۇ !ن
吸烟作为一种不良生活习惯，在HIV患者群体中普遍存在，且对其健康产生了不容忽视的影响。越来越多的研究表明，吸烟对HIV患者的危害巨大，甚至在某些方面超过了HIV本身对健康的损害，因此，深入探究吸烟对HIV患者的影响具有重要的临床和公共卫生意义。
تاماكا چېكىش : ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ ساغلاملىق قاتىلى ، ۋىرۇستىنمۇ بەكرەك جانغا زامىن بولىدۇ !ن
吸烟与HIV患者寿命缩短的关联
大量研究数据表明，吸烟对HIV患者的寿命有着显著的负面影响。对比从不吸烟的HIV感染者，吸烟的HIV感染者寿命分别缩短了6.7年和6.3年。这一数据直观地反映出吸烟行为在HIV感染背景下，极大地加速了患者身体机能的衰退和健康状况的恶化，使得他们在对抗HIV的同时，面临着更为严峻的生存挑战。
吸烟对HIV患者健康危害的多方面机制
（一）呼吸系统疾病风险增加吸烟是导致多种呼吸系统疾病的主要危险因素，对于HIV患者而言，这种风险更为突出。吸烟会使HIV患者患慢性支气管炎、慢性阻塞性肺疾病（COPD）、肺气肿、支气管哮喘及肺癌等呼吸道疾病的几率大幅上升。HIV本身会损害患者的免疫系统，而吸烟产生的有害物质，如尼古丁、焦油、一氧化碳等，会进一步刺激和损伤呼吸道黏膜，破坏气道的正常防御机制。二者相互作用，使得呼吸道更易受到病原体的侵袭，引发炎症反应，进而导致肺功能迅速下降。例如，长期吸烟会使气道壁增厚、管腔狭窄，黏液分泌增多，阻碍气体交换，最终发展为COPD，严重影响患者的呼吸功能和生活质量。
（二）免疫细胞抑制与机会性感染风险上升
吸烟还会对HIV患者的免疫系统产生负面影响，抑制CD4+T淋巴细胞的功能。CD4+T淋巴细胞是人体免疫系统中的关键细胞，对于抵抗感染和维持免疫平衡至关重要。HIV病毒主要攻击CD4+T淋巴细胞，而吸烟进一步削弱了这些细胞的活性和数量，使得免疫系统更加脆弱。这直接增加了HIV患者发生机会性感染的风险，其中肺孢子菌肺炎就是一种常见且严重的机会性感染疾病。肺孢子菌在正常人群中通常处于潜伏状态，但在HIV患者因吸烟导致免疫力下降时，就容易引发肺部感染，导致发热、咳嗽、呼吸困难等症状，若不及时治疗，可危及生命。
戒烟对HIV患者健康的积极影响
戒烟对于HIV患者来说是改善健康状况的关键措施。研究显示，戒烟可以显著降低肺部和心血管疾病的风险。当HIV患者停止吸烟后，呼吸道黏膜的炎症反应逐渐减轻，气道功能开始恢复，患慢性呼吸道疾病的风险随之降低。同时，心血管系统也受益于戒烟，减少了因吸烟导致的血管损伤、血压升高和血栓形成等风险，降低了心血管疾病的发生几率。此外，戒烟还能改善HIV患者的疲劳、疼痛症状以及身体机能。许多患者在戒烟后表示，身体的疲劳感减轻，日常活动能力增强，生活质量得到了明显提升。这是因为戒烟后，身体的血液循环得到改善，氧气供应更加充足，各器官的功能逐渐恢复正常。
HIV感染者戒烟率低的现状与原因分析
令人遗憾的是，尽管吸烟对HIV患者危害巨大且戒烟益处明显，但与普通人群相比，HIV感染者的戒烟率居然还要低37%。造成这一现象的原因是多方面的。首先，HIV感染本身给患者带来了巨大的心理压力和精神负担，许多患者将吸烟作为一种缓解压力和焦虑的方式，难以轻易戒除。其次，部分HIV患者对吸烟危害的认知不足，没有充分意识到吸烟对自身健康的严重影响，缺乏戒烟的动力。此外，社会环境因素也不容忽视，例如，一些社区和医疗机构对HIV患者的戒烟支持和干预措施不足，缺乏专门针对这一特殊群体的戒烟项目和资源，使得患者在戒烟过程中得不到有效的帮助和指导。
针对HIV感染者吸烟问题的建议
鉴于吸烟对HIV患者的严重危害以及目前戒烟率低的现状，我们提出以下建议：1. 加强健康教育：通过多种渠道，如社区宣传、医疗机构讲座、线上科普等方式，向HIV感染者普及吸烟危害和戒烟益处的知识，提高他们对吸烟问题的认知水平，增强戒烟的意愿和动力。
2. 心理支持与干预：关注HIV患者的心理健康状况，为他们提供心理咨询和心理治疗服务，帮助其缓解因疾病带来的压力和焦虑情绪，减少对吸烟的心理依赖。
3. 强化戒烟支持：医疗机构应加强对HIV患者戒烟的支持和干预，设立专门的戒烟门诊或咨询热线，为患者提供个性化的戒烟方案和药物治疗。同时，社区也应积极参与，组织戒烟互助小组等活动，为患者创造良好的戒烟环境。
4. 推广减少危害策略：对于无法或不愿戒烟的HIV感染者，可以采用减少危害的方法。例如，鼓励他们减少香烟摄入量，通过逐渐降低吸烟频率和数量，减轻吸烟对身体的损害。同时，加强肺癌筛查和心血管健康管理，定期为患者进行相关检查，及时发现和治疗潜在的健康问题，降低吸烟相关疾病的发生风险。
结论
吸烟对HIV患者的影响极其严重，不仅缩短了患者的寿命，还通过多种机制增加了呼吸系统疾病、免疫功能抑制和机会性感染的风险，严重影响患者的生活质量和健康预后。虽然戒烟是改善HIV患者健康状况的关键，但目前HIV感染者的戒烟率较低，需要社会各界共同努力，从健康教育、心理支持、戒烟干预和减少危害策略等多方面入手，帮助HIV患者认识到吸烟的危害，提高戒烟成功率，降低吸烟相关疾病的发生风险，从而改善他们的生活质量，延长寿命。这不仅是对HIV患者个体健康的关怀，也是公共卫生领域面临的重要任务和挑战。
تاماكا چېكىش : ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ ساغلاملىق قاتىلى ، ۋىرۇستىنمۇ بەكرەك جانغا زامىن بولىدۇ !ن
تاماكا چېكىش بىر خىل ناچار تۇرمۇش ئادىتى بولۇش سۈپىتى بىلەن ئەيدىز بىمارلىرى توپىدا ئومۇميۈزلۈك مەۋجۇت بولۇپ، ئۇنىڭ سالامەتلىكىگە سەل قاراشقا بولمايدىغان تەسىرلەرنى پەيدا قىلغان. بارغانسېرى كۆپلىگەن تەتقىقاتلاردا كۆرسىتىلىشىچە، تاماكا چېكىشنىڭ ئەيدىز بىمارلىرىغا بولغان زىيىنى زور بولۇپ، ھەتتا بەزى جەھەتلەردە ئەيدىزنىڭ سالامەتلىككە بولغان زىيىنىدىنمۇ ئېشىپ كېتىپتۇ، شۇڭا تاماكا چېكىشنىڭ ئەيدىز بىمارلىرىغا كۆرسىتىدىغان تەسىرى مۇھىم كىلىنىكىلىق ۋە ئاممىۋى سەھىيە ئەھمىيىتىگە ئىگە ئىكەن
تاماكا چېكىش بىلەن ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ ئۆمرى قىسقىراشنىڭ مۇناسىۋىتى
كۆپلىگەن تەتقىقات سانلىق مەلۇماتلىرىدا كۆرسىتىلىشىچە، تاماكا چېكىش ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ ئۆمرىگە روشەن سەلبىي تەسىر كۆرسىتىدىكەن. ئەزەلدىن تاماكا چەكمەيدىغان ئەيدىزدىن يۇقۇملانغۇچىلارغا سېلىشتۇرغاندا، تاماكا چېكىدىغان ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ئۆمرى ئايرىم-ئايرىم ھالدا 6.7يىل ۋە 6.3يىل قىسقارغان. بۇ سانلىق مەلۇماتتا تاماكا چېكىش قىلمىشىنىڭ ئەيدىزدىن يۇقۇملانغان ئارقا كۆرۈنۈشتە، بىمارلارنىڭ بەدەن فۇنكسىيەسىنىڭ چېكىنىشى ۋە سالامەتلىك ئەھۋالىنىڭ ناچارلىشىشىنى زور دەرىجىدە تېزلىتىپ، ئۇلارنىڭ ئەيدىز كېسىلىگە تاقابىل تۇرۇش بىلەن بىرگە تېخىمۇ كەسكىن ياشاش خىرىسلىرىغا دۇچ كەلگەنلىكىنى بىۋاستە كۆرسىتىپ بېرىدۇ
تاماكا چېكىش ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ سالامەتلىكىگە زىيان يەتكۈزىدىغان كۆپ تەرەپلىمە مېخانىزم
ن(1) نەپەس سىستېمىسى كېسەللىكلىرىنىڭ خەتىرى ئاشتى
تاماكا چېكىش كۆپ خىل نەپەس سىستېمىسى كېسەللىكلىرىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان ئاساسلىق خەتەرلىك ئامىل، ئەيدىز بىمارلىرى ئۈچۈن ئېيتقاندا بۇ خىل خەتەر تېخىمۇ گەۋدىلىك. تاماكا چېكىش ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ ئاستا خاراكتېرلىك كانايچە ياللۇغى، ئاستا خاراكتېرلىك توسۇلۇش خاراكتېرلىك ئۆپكە كېسەللىكى ، ئۆپكە گازلىق ئىششىقى، كانايچە زىققا كېسىلى ۋە ئۆپكە راكى قاتارلىق نەپەس يولى كېسەللىكلىرىگە گىرىپتار بولۇش نىسبىتىنى زور دەرىجىدە ئاشۇرىدۇ. ئەيدىز كېسىلى بىمارنىڭ ئىممۇنىتېت سىستېمىسىغا زىيان يەتكۈزىدۇ، تاماكا چېكىشتىن پەيدا بولغان زىيانلىق ماددىلار مەسىلەن نىكوتىن، كوكس ماي، كاربون چالا ئوكسىد قاتارلىقلار نەپەس يولى شىللىق پەردىسىنى يەنىمۇ غىدىقلاپ ۋە زىيانغا ئۇچراتقان ھاۋا يولىنىڭ نورمال مۇداپىئە مېخانىزمىنى بۇزىدۇ. بۇ ئىككىسى ئۆز-ئارا تەسىر كۆرسىتىپ، نەپەس يولى كېسەللىك قوزغىغۇچىلىرىنىڭ ھۇجۇمىغا تېخىمۇ ئۇچراپ، ياللۇغ رېئاكسىيىسىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، ئۆپكە ئىقتىدارىنىڭ تېز تۆۋەنلەپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. مەسىلەن، ئۇزاق مۇددەت تاماكا چېكىش ھاۋا يولىنىڭ تېمى قېلىنلىشىپ، نەيچە بوشلۇقى تار، شىللىق سۇيۇقلۇقىنى كۆپ ئاجرىتىپ چىقىرىپ، گاز ئالماشتۇرۇشقا توسقۇنلۇق قىلىپ، ئاخىرىدا توسۇلۇش خارەكتىرلىك ئۆپكە كىسەللىكلىرىگە تەرەققىي قىلىپ، بىمارنىڭ نەپەسلىنىش ئىقتىدارى ۋە تۇرمۇش سۈپىتىگە ئېغىر تەسىر كۆرسىتىدۇ
ن(2) ئىممۇنىتېت ھۈجەيرىلىرىنى تىزگىنلەش ۋە پۇرسەت خاراكتېرلىك يۇقۇملىنىش خەۋپى ئۆرلەيدۇ
تاماكا چېكىش يەنە ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ ئىممۇنىتېت سىستېمىسىغا سەلبىي تەسىر كۆرسىتىپ، س د 4 +ت لىمفا ھۈجەيرىسى ئىقتىدارىنى تىزگىنلەيدۇ. س د + ت لىمفا ھۈجەيرىسى ئادەم بەدىنىنىڭ ئىممۇنىتېت سىستېمىسىدىكى ھالقىلىق ھۈجەيرە بولۇپ، يۇقۇملىنىشقا قارشى تۇرۇش ۋە ئىممۇنىتېت تەڭپۇڭلۇقىنى ساقلاشتا ئىنتايىن مۇھىم. ئەيدىز ۋىرۇسى ئاساسلىقى س د 4 + ت لىمفا ھۈجەيرىسىگە ھۇجۇم قىلىدۇ، تاماكا چېكىش بۇ ھۈجەيرىلەرنىڭ ئاكتىپلىقى ۋە سانىنى يەنىمۇ ئاجىزلاشتۇرۇپ، ئىممۇنىتېت سىستېمىسىنى تېخىمۇ ئاجىزلاشتۇرىۋېتىدۇ. بۇ ئەيدىز بىمارلىرىدا پۇرسەت خاراكتېرلىك يۇقۇملىنىش خەۋپىنى بىۋاستە ئاشۇرىدۇ، بۇنىڭ ئىچىدە ئۆپكە سپورا باكتېرىيەسى ئۆپكە ياللۇغى كۆپ كۆرۈلىدىغان ھەم ئېغىر پۇرسەت خاراكتېرلىك يۇقۇملىنىش كېسەللىكى. ئۆپكە سپورا باكتېرىيەسى نورمال كىشىلەر ئارىسىدا ئادەتتە يوشۇرۇن ھالەتتە تۇرىدۇ، ئەمما ئەيدىز بىمارلىرى تاماكا چېكىش سەۋەبىدىن ئىممۇنىتېت كۈچى تۆۋەنلەپ كەتكەندە، ئۆپكىگە يۇقۇملىنىشنى ئاسانلا كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، قىزىش، يۆتەل، نەپەس ئېلىش قىيىن بولۇش قاتارلىق كېسەللىك ئالامەتلىرىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، ۋاقتىدا داۋالانمىسا، ھاياتىغا خەۋپ يېتىدۇ
تاماكا چېكىش كۆپ خىل نەپەس سىستېمىسى كېسەللىكلىرىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان ئاساسلىق خەتەرلىك ئامىل، ئەيدىز بىمارلىرى ئۈچۈن ئېيتقاندا بۇ خىل خەتەر تېخىمۇ گەۋدىلىك. تاماكا چېكىش ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ ئاستا خاراكتېرلىك كانايچە ياللۇغى، ئاستا خاراكتېرلىك توسۇلۇش خاراكتېرلىك ئۆپكە كېسەللىكى ، ئۆپكە گازلىق ئىششىقى، كانايچە زىققا كېسىلى ۋە ئۆپكە راكى قاتارلىق نەپەس يولى كېسەللىكلىرىگە گىرىپتار بولۇش نىسبىتىنى زور دەرىجىدە ئاشۇرىدۇ. ئەيدىز كېسىلى بىمارنىڭ ئىممۇنىتېت سىستېمىسىغا زىيان يەتكۈزىدۇ، تاماكا چېكىشتىن پەيدا بولغان زىيانلىق ماددىلار مەسىلەن نىكوتىن، كوكس ماي، كاربون چالا ئوكسىد قاتارلىقلار نەپەس يولى شىللىق پەردىسىنى يەنىمۇ غىدىقلاپ ۋە زىيانغا ئۇچراتقان ھاۋا يولىنىڭ نورمال مۇداپىئە مېخانىزمىنى بۇزىدۇ. بۇ ئىككىسى ئۆز-ئارا تەسىر كۆرسىتىپ، نەپەس يولى كېسەللىك قوزغىغۇچىلىرىنىڭ ھۇجۇمىغا تېخىمۇ ئۇچراپ، ياللۇغ رېئاكسىيىسىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، ئۆپكە ئىقتىدارىنىڭ تېز تۆۋەنلەپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. مەسىلەن، ئۇزاق مۇددەت تاماكا چېكىش ھاۋا يولىنىڭ تېمى قېلىنلىشىپ، نەيچە بوشلۇقى تار، شىللىق سۇيۇقلۇقىنى كۆپ ئاجرىتىپ چىقىرىپ، گاز ئالماشتۇرۇشقا توسقۇنلۇق قىلىپ، ئاخىرىدا توسۇلۇش خارەكتىرلىك ئۆپكە كىسەللىكلىرىگە تەرەققىي قىلىپ، بىمارنىڭ نەپەسلىنىش ئىقتىدارى ۋە تۇرمۇش سۈپىتىگە ئېغىر تەسىر كۆرسىتىدۇ
ن(2) ئىممۇنىتېت ھۈجەيرىلىرىنى تىزگىنلەش ۋە پۇرسەت خاراكتېرلىك يۇقۇملىنىش خەۋپى ئۆرلەيدۇ
تاماكا چېكىش يەنە ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ ئىممۇنىتېت سىستېمىسىغا سەلبىي تەسىر كۆرسىتىپ، س د 4 +ت لىمفا ھۈجەيرىسى ئىقتىدارىنى تىزگىنلەيدۇ. س د + ت لىمفا ھۈجەيرىسى ئادەم بەدىنىنىڭ ئىممۇنىتېت سىستېمىسىدىكى ھالقىلىق ھۈجەيرە بولۇپ، يۇقۇملىنىشقا قارشى تۇرۇش ۋە ئىممۇنىتېت تەڭپۇڭلۇقىنى ساقلاشتا ئىنتايىن مۇھىم. ئەيدىز ۋىرۇسى ئاساسلىقى س د 4 + ت لىمفا ھۈجەيرىسىگە ھۇجۇم قىلىدۇ، تاماكا چېكىش بۇ ھۈجەيرىلەرنىڭ ئاكتىپلىقى ۋە سانىنى يەنىمۇ ئاجىزلاشتۇرۇپ، ئىممۇنىتېت سىستېمىسىنى تېخىمۇ ئاجىزلاشتۇرىۋېتىدۇ. بۇ ئەيدىز بىمارلىرىدا پۇرسەت خاراكتېرلىك يۇقۇملىنىش خەۋپىنى بىۋاستە ئاشۇرىدۇ، بۇنىڭ ئىچىدە ئۆپكە سپورا باكتېرىيەسى ئۆپكە ياللۇغى كۆپ كۆرۈلىدىغان ھەم ئېغىر پۇرسەت خاراكتېرلىك يۇقۇملىنىش كېسەللىكى. ئۆپكە سپورا باكتېرىيەسى نورمال كىشىلەر ئارىسىدا ئادەتتە يوشۇرۇن ھالەتتە تۇرىدۇ، ئەمما ئەيدىز بىمارلىرى تاماكا چېكىش سەۋەبىدىن ئىممۇنىتېت كۈچى تۆۋەنلەپ كەتكەندە، ئۆپكىگە يۇقۇملىنىشنى ئاسانلا كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، قىزىش، يۆتەل، نەپەس ئېلىش قىيىن بولۇش قاتارلىق كېسەللىك ئالامەتلىرىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، ۋاقتىدا داۋالانمىسا، ھاياتىغا خەۋپ يېتىدۇ
تاماكا تاشلاش ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ سالامەتلىكىگە ئاكتىپ تەسىر كۆرسىتىدۇ
تاماكا تاشلاش ئەيدىز بىمارلىرىغا نىسبەتەن سالامەتلىك ئەھۋالىنى ياخشىلاشتىكى ھالقىلىق تەدبىر. تەتقىقاتلاردا كۆرسىتىلىشىچە، تاماكا تاشلاش ئۆپكە ۋە يۈرەك قان تومۇرلىرىنىڭ خەتىرىنى كۆرۈنەرلىك تۆۋەنلىتىدىكەن. ئەيدىز بىمارلىرى تاماكا چېكىشنى توختاتقاندىن كېيىن، نەپەس يولى شىللىق پەردىسىنىڭ ياللۇغ رېئاكسىيىسى تەدرىجىي يېنىكلەيدۇ، ھاۋا يولى ئىقتىدارى ئەسلىگە كېلىشكە باشلايدۇ، سوزۇلما خاراكتېرلىك نەپەس يولى كېسەللىكىگە گىرىپتار بولۇش خەتىرىمۇ شۇنىڭغا ئەگىشىپ تۆۋەنلەيدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ، يۈرەك قان تومۇر سىستېمىسىمۇ تاماكا تاشلاشتىن پايدىلىنىپ ، تاماكا چېكىشتىن كېلىپ چىققان قان تومۇر زەخمىلىنىش ، قان بېسىمىنىڭ ئۆرلەپ كېتىشى ۋە قان تومۇرلىرىنىڭ شەكىللىنىشى قاتارلىق خەتەرلەرنى ئازايتىپ ، يۈرەك قان تومۇرلىرىنىڭ يۈز بېرىش نىسبىتىنى تۆۋەنلەتتى . ئۇنىڭدىن باشقا، تاماكا تاشلاش يەنە ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ چارچاش، ئاغرىش ئالامەتلىرى ۋە بەدەن فۇنكسىيەسىنى ياخشىلايدۇ. نۇرغۇن بىمارلار تاماكا تاشلىغاندىن كېيىن، بەدەندىكى چارچاش تۇيغۇسى يېنىكلەپ، كۈندىلىك پائالىيەت ئىقتىدارىنىڭ كۈچەيگەنلىكىنى، تۇرمۇش سۈپىتى كۆرۈنەرلىك ئۆستى، دېدى. بۇ تاماكا تاشلىغاندىن كېيىن، بەدەننىڭ قان ئايلىنىشى ياخشىلانغان، ئوكسىگېن بىلەن تەمىنلەش تېخىمۇ يېتەرلىك بولۇپ، ھەرقايسى ئەزالارنىڭ ئىقتىدارى تەدرىجى ئەسلىگە كەلگەنلىكىدىن بولغان
ئەيدىز يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ تاماكا تاشلاش نىسبىتى تۆۋەن بولۇشتەك ھازىرقى ئەھۋالى ۋە سەۋەبى
كىشىنى ئەپسۇسلاندۇرىدىغىنى تاماكا چېكىشنىڭ ئەيدىز بىمارلىرىغا بولغان زىيىنى زور ھەم تاماكا تاشلاشنىڭ پايدىسى كۆرۈنەرلىك بولسىمۇ، ئەمما ئادەتتىكى كىشىلەر توپىغا سېلىشتۇرغاندا، ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ تاماكا تاشلاش نىسبىتى ئويلىمىغان يەردىن ٪37 تۆۋەن بولىدۇ. بۇ ھادىسىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان سەۋەب كۆپ تەرەپلىمىلىك . ئالدى بىلەن ئەيدىزدىن يۇقۇملىنىش بىمارلارغا غايەت زور پسىخىكىلىق بېسىم ۋە روھىي بېسىم ئېلىپ كەلدى، نۇرغۇن بىمارلار تاماكا چېكىشنى بېسىم ۋە تەشۋىشلىنىشنى پەسەيتىش ئۇسۇلى قىلىپ، ئاسانلىقچە تاشلىيالمايدۇ. ئۇنىڭدىن قالسا، قىسمەن ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ تاماكا چېكىش زىيىنىغا بولغان تونۇشى يېتەرلىك بولمىغاچقا، تاماكا چېكىشنىڭ ئۆزىنىڭ سالامەتلىكىگە ئېغىر تەسىر كۆرسىتىدىغانلىقىنى، تاماكا تاشلاش ھەرىكەتلەندۈرگۈچ كۈچىنىڭ كەملىكىنى تولۇق ھېس قىلالمىغان. ئۇنىڭدىن باشقا، ئىجتىمائىي مۇھىت ئامىللىرىغىمۇ سەل قاراشقا بولمايدۇ، مەسىلەن، بەزى مەھەللە ۋە داۋالاش ئاپپاراتلىرىنىڭ ئەيدىز بىمارلىرىنى تاماكا تاشلاش ۋە ئارىلىشىش تەدبىرلىرى يېتەرلىك بولمىغاچقا، مەخسۇس بۇ ئالاھىدە كىشىگە قارىتىلغان تاماكا تاشلاش تۈرى ۋە بايلىقى كەمچىل بولغاچقا، بىمارلارنىڭ تاماكا تاشلاش جەريانىدا ئۈنۈملۈك ياردىمىگە ۋە يېتەكچىلىك قىلالمىغان
ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ تاماكا چېكىش مەسىلىسىگە قارىتا تەكلىپ پىكىر
تاماكا چېكىشنىڭ ئەيدىز بىمارلىرىغا بولغان ئېغىر زىيىنى ۋە نۆۋەتتىكى تاماكا تاشلاش نىسبىتى تۆۋەن بولۇش ئەھۋالىنى كۆزدە تۇتۇپ، تۆۋەندىكى تەكلىپلەرنى ئوتتۇرىغا قويدۇق:
ن1. ساغلاملىق تەربىيىسىنى كۈچەيتىش: مەسىلەن مەھەللە تەشۋىقاتى، داۋالاش ئاپپاراتلىرىدا لېكسىيە سۆزلەش، توردا پەننى ئومۇملاشتۇرۇش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارغا تاماكا چېكىشنىڭ زىيىنى ۋە تاماكا تاشلاش پايدىسى بىلىملىرىنى ئومۇملاشتۇرۇپ، ئۇلارنىڭ تاماكا چېكىش مەسىلىسىگە بولغان تونۇش سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈپ، تاماكا تاشلاش ئارزۇسى ۋە ھەرىكەتلەندۈرگۈچ كۈچىنى كۈچەيتىش
ن2. پىسخىكىلىق جەھەتتىن قوللاش ۋە ئارىلىشىش: ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ پسىخىكا سالامەتلىك ئەھۋالىغا كۆڭۈل بۆلۈپ، ئۇلارنى پىسخىكىلىق مەسلىھەت ۋە پىسخىكىلىق داۋالاش مۇلازىمىتى بىلەن تەمىنلەش ، ئۇلارنىڭ كېسەللىك سەۋەبىدىن كېلىپ چىقىدىغان بېسىم ۋە تەشۋىشلىنىش كەيپىياتىنى پەسەيتىش، تاماكا چېكىشكە بولغان پسىخىكىلىق بېقىنىشنى ئازايتىش
ن3. تاماكا تاشلاشنى قوللاشنى كۈچەيتىش: داۋالاش ئاپپاراتلىرى ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ تاماكا تاشلىشىنى قوللاش ۋە ئارىلىشىشنى كۈچەيتىپ، مەخسۇس تاماكا تاشلاش ئامبولاتورىيەسى ياكى مەسلىھەت سوراش قىزىق لىنىيەسى تەسىس قىلىپ، بىمارلارنى تاماكا تاشلاش لايىھەسى ۋە دورا بىلەن داۋالاش بىلەن تەمىنلىشى كېرەك. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ، مەھەللىلەرمۇ ئاكتىپ قاتنىشىپ ، تاماكا تاشلاش ئۆزئارا ياردەم بېرىش گۇرۇپپىسى قاتارلىق پائالىيەتلەرنى تەشكىللەپ ، بىمارلارغا ياخشى تاماكا تاشلاش مۇھىتى يارىتىپ بېرىشى كېرەك
ن4. زىياننى ئازايتىش تاكتىكىسىنى ئومۇملاشتۇرۇش: تاماكا تاشلاشنى خالىمايدىغان ياكى خالىمايدىغان ئەيدىز يۇقۇمدارلىرىغا زىيىنىنى ئازايتىش ئۇسۇلى قوللىنىشقا بولىدۇ مەسىلەن، ئۇلارنىڭ تاماكا قوبۇل قىلىش مىقدارىنى ئازايتىشقا ئىلھام بېرىپ، تاماكا چېكىش نىسبىتى ۋە سانىنى تەدرىجىي تۆۋەنلىتىش ئارقىلىق، تاماكا چېكىشنىڭ سالامەتلىككە بولغان زىيىنىنى ئازايتىش كېرەك. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ، ئۆپكە راكىنى تاللاپ تەكشۈرۈش ۋە يۈرەك قان تومۇر ساغلاملىقىنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ ، بىمارلارنى قەرەللىك تەكشۈرۈپ ، يوشۇرۇن ساغلاملىق مەسىلىلىرىنى ۋاقتىدا بايقاپ ۋە داۋالاپ ، تاماكا چېكىشكە ئالاقىدار كېسەللىكلەرنىڭ يۈز بېرىش خەۋپىنى ئازايتىش كېرەك
ن1. ساغلاملىق تەربىيىسىنى كۈچەيتىش: مەسىلەن مەھەللە تەشۋىقاتى، داۋالاش ئاپپاراتلىرىدا لېكسىيە سۆزلەش، توردا پەننى ئومۇملاشتۇرۇش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارغا تاماكا چېكىشنىڭ زىيىنى ۋە تاماكا تاشلاش پايدىسى بىلىملىرىنى ئومۇملاشتۇرۇپ، ئۇلارنىڭ تاماكا چېكىش مەسىلىسىگە بولغان تونۇش سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈپ، تاماكا تاشلاش ئارزۇسى ۋە ھەرىكەتلەندۈرگۈچ كۈچىنى كۈچەيتىش
ن2. پىسخىكىلىق جەھەتتىن قوللاش ۋە ئارىلىشىش: ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ پسىخىكا سالامەتلىك ئەھۋالىغا كۆڭۈل بۆلۈپ، ئۇلارنى پىسخىكىلىق مەسلىھەت ۋە پىسخىكىلىق داۋالاش مۇلازىمىتى بىلەن تەمىنلەش ، ئۇلارنىڭ كېسەللىك سەۋەبىدىن كېلىپ چىقىدىغان بېسىم ۋە تەشۋىشلىنىش كەيپىياتىنى پەسەيتىش، تاماكا چېكىشكە بولغان پسىخىكىلىق بېقىنىشنى ئازايتىش
ن3. تاماكا تاشلاشنى قوللاشنى كۈچەيتىش: داۋالاش ئاپپاراتلىرى ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ تاماكا تاشلىشىنى قوللاش ۋە ئارىلىشىشنى كۈچەيتىپ، مەخسۇس تاماكا تاشلاش ئامبولاتورىيەسى ياكى مەسلىھەت سوراش قىزىق لىنىيەسى تەسىس قىلىپ، بىمارلارنى تاماكا تاشلاش لايىھەسى ۋە دورا بىلەن داۋالاش بىلەن تەمىنلىشى كېرەك. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ، مەھەللىلەرمۇ ئاكتىپ قاتنىشىپ ، تاماكا تاشلاش ئۆزئارا ياردەم بېرىش گۇرۇپپىسى قاتارلىق پائالىيەتلەرنى تەشكىللەپ ، بىمارلارغا ياخشى تاماكا تاشلاش مۇھىتى يارىتىپ بېرىشى كېرەك
ن4. زىياننى ئازايتىش تاكتىكىسىنى ئومۇملاشتۇرۇش: تاماكا تاشلاشنى خالىمايدىغان ياكى خالىمايدىغان ئەيدىز يۇقۇمدارلىرىغا زىيىنىنى ئازايتىش ئۇسۇلى قوللىنىشقا بولىدۇ مەسىلەن، ئۇلارنىڭ تاماكا قوبۇل قىلىش مىقدارىنى ئازايتىشقا ئىلھام بېرىپ، تاماكا چېكىش نىسبىتى ۋە سانىنى تەدرىجىي تۆۋەنلىتىش ئارقىلىق، تاماكا چېكىشنىڭ سالامەتلىككە بولغان زىيىنىنى ئازايتىش كېرەك. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ، ئۆپكە راكىنى تاللاپ تەكشۈرۈش ۋە يۈرەك قان تومۇر ساغلاملىقىنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ ، بىمارلارنى قەرەللىك تەكشۈرۈپ ، يوشۇرۇن ساغلاملىق مەسىلىلىرىنى ۋاقتىدا بايقاپ ۋە داۋالاپ ، تاماكا چېكىشكە ئالاقىدار كېسەللىكلەرنىڭ يۈز بېرىش خەۋپىنى ئازايتىش كېرەك
خۇلاسە
تاماكا چېكىشنىڭ ئەيدىز بىمارلىرىغا كۆرسىتىدىغان تەسىرى ئىنتايىن ئېغىر بولۇپ، بىمارنىڭ ئۆمرىنى قىسقارتىپلا قالماي، يەنە كۆپ خىل مېخانىزم ئارقىلىق نەپەس سىستېمىسى كېسەللىكى، ئىممۇنىتېت ئىقتىدارىنى تىزگىنلەش ۋە پۇرسەت خاراكتېرلىك يۇقۇملىنىش خەۋپىنى كۆپەيتىپ، بىمارنىڭ تۇرمۇش سۈپىتى ۋە ساغلاملىق ئاقىۋىتىگە ئېغىر تەسىر كۆرسىتىدۇ. تاماكا تاشلاش ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ سالامەتلىك ئەھۋالىنى ياخشىلاشتىكى مۇھىم ھالقا بولسىمۇ، نۆۋەتتە ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ تاماكا تاشلاش نىسبىتى تۆۋەن بولغاچقا، جەمئىيەتتىكى ھەر ساھەنىڭ ئورتاق تىرىشچانلىقى، ساغلاملىق تەربىيىسى، پىسخىكىلىق جەھەتتىن قوللاش، تاماكا تاشلاشقا ئارىلىشىش ۋە زىياننى ئازايتىش تاكتىكىسى قاتارلىق كۆپ تەرەپلەردىن باشلاپ، ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ تاماكا چېكىشنىڭ زىيىنىنى تونۇشىغا ياردەم بېرىپ، تاماكا تاشلاشنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتىنى ئۆستۈرۈپ، تاماكا چېكىشكە ئالاقىدار كېسەللىكلەرنىڭ يۈز بېرىش خەۋپىنى تۆۋەنلىتىپ، ئۇلارنىڭ تۇرمۇش سۈپىتىنى ياخشىلاپ، ئۆمۈرنى ئۇزارتىشقا توغرا كېلىدۇ. بۇ ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ يەككە ساغلاملىقىغا كۆڭۈل بۆلۈپلا قالماي، يەنە ئاممىۋى سەھىيە ساھەسى دۇچ كېلىۋاتقان مۇھىم ۋەزىپە ۋە خىرىس
