【双语】哪些行为和因素会增加艾滋病毒的感染风险？
قايسى قىلمىش ۋە ئامىللار ئەيدىز ۋىرۇسىدىن يۇقۇملىنىش خەۋپىنى ئاشۇرىدۇ؟
艾滋病是由人体免疫缺陷病毒（HIV）引起的感染，通过血液、精液和某些其他体液传播。قايسى قىلمىش ۋە ئامىللار ئەيدىز ۋىرۇسىدىن يۇقۇملىنىش خەۋپىنى ئاشۇرىدۇ؟
因此，感染的主要危险因素与生活方式有关，如无保护性行为、多性伴侣、共用针头注射娱乐性药物等。HIV病毒也可以在怀孕、分娩或母乳期间从母亲传给婴儿。性传播感染（STI）也与艾滋病毒传播的风险有关。 那么，具体哪些因素会增加艾滋病毒的传播风险？HIV感染者无论何种状况，一定会有传染性吗？
1. HIV病毒载量
一个人的病毒载量越高，传播艾滋病毒的可能性就越大。感染HIV后，经过一段时间有效的抗病毒治疗后，可以达到检测不到的病毒载量水平，检测不到=不传染，也就是我们经常说的U=U（病毒有效抑制：HIV病毒载量小于200拷贝/毫升）。
病毒载量是HIV感染者血液中的艾滋病毒含量。
病毒载量在艾滋病毒感染急性期非常高，这个阶段大多数人未检测出HIV阳性，很容易通过高危行为传播。
服用艾滋病毒药物可以使病毒载量降至非常低的水平，以至于检测无法检测到它。
艾滋病毒感染者如果病毒载量检测不到(或病毒受到抑制)，可以活得更长、更健康。检测不到的病毒载量还有助于防止HIV病毒通过性行为传播给他人，以及在怀孕、分娩和哺乳期间从母亲传播给孩子。
2. 性传播疾病
如果有其他性传播疾病(STD)，可能更有可能感染或传播艾滋病毒。
接受性传播疾病的检测和治疗可以降低一个人感染或传播艾滋病毒和其他性传播疾病的几率。
如果感染了艾滋病毒，并保持着无法检测到的病毒载量，感染性病似乎不会增加传播艾滋病毒的风险。但是性传播疾病也会引起其他问题。
使用避孕套可以减少感染或传播性病的机会，这些性病可以通过生殖器分泌液传播，如淋病、衣原体和艾滋病毒。
避孕套在预防可以通过皮肤溃疡或割伤传播的性传播疾病方面效果较差，比如人类乳头瘤病毒、生殖器疱疹和梅毒。
如果你的的性伴侣数量较多，建议定期接受性病检测，即使没有出现任何症状。
3. 酒精和助兴药物使用
当你喝醉或使用助兴药物的时候，更有可能发生危险的性行为，比如在没有保护措施的情况下发生性行为。
醉酒或吸D会影响你做出安全选择的能力，影响认知判断。
可能更有可能发生计划外的性行为。（这类事情，每年都会发生很多起，比如阿里性侵案、明星吴某强奸案等，不想事后后悔莫及，请远离可能对自己造成伤害的人或物）。
قايسى قىلمىش ۋە ئامىللار ئەيدىز ۋىرۇسىدىن يۇقۇملىنىش خەۋپىنى ئاشۇرىدۇ؟
ئەيدىز كېسىلى ئادەم بەدىنىدىكى ئىممۇنىتېت كەمتۈكلۈك ۋىرۇسى (ئەيدىز) كەلتۈرۈپ چىقارغان يۇقۇملىنىش بولۇپ، قان، ئۇرۇق سۇيۇقلۇقى ۋە بەزى بەدەندىكى سۇيۇقلۇقلار ئارقىلىق تارقىلىدۇ
شۇڭا يۇقۇملىنىشنىڭ ئاساسلىق خەتەرلىك ئامىللىرى تۇرمۇش ئۇسۇلى بىلەن مۇناسىۋەتلىك، مەسىلەن قوغداش تەدبىرى بولمىغان قىلمىش، كۆپ جىنىسي ھەمراھ بولۇش، ئورتاق يىڭنە بىلەن كۆڭۈل ئېچىش خاراكتېرلىك دورا ئوكۇل قىلىش قاتارلىقلار. ئەيدىز ۋىرۇسى ھامىلدار بولۇش، تۇغۇش ياكى ئانا سۈتى مەزگىلىدە ئانىسىدىن بوۋاققا يەتكۈزۈلىدۇ. جىنسىي يۇقۇملىنىش ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ تارقىلىشى خەۋپى بىلەن مۇناسىۋەتلىك ئۇنداقتا كونكرېت قايسى ئامىللار ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ تارقىلىش خەۋپ - خەتىرىنى ئاشۇرىدۇ ؟ يۇقۇملانغۇچىلار مەيلى قانداق ئەھۋالدا بولسۇن، چوقۇم يۇقۇملىنىش خاراكتېرىگە ئىگە بولامدۇ؟
ب1.ئەيدىز ۋىرۇسى مىقدارى
بىر ئادەمنىڭ ۋىرۇس مىقدارى قانچە يۇقىرى بولسا، ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ تارقىلىشى مۇمكىنچىلىكى شۇنچە چوڭ بولىدۇ. ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغاندىن كېيىن، بىر مەزگىل ئۈنۈملۈك ۋىروسقا قارشى داۋالاش ئارقىلىق، تەكشۈرگىلى بولمايدىغان ۋىروس مىقدارى سەۋىيىسىگە يېتەلەيدۇ، تەكشۈرۈپ باققىلى بولمايدۇ= يۇقۇملانمايدۇ، يەنى بىز دائىم دەيدىغان U=U(ۋىرۇس ئۈنۈملۈك تىزگىنلەش: ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ يۈك مىقدارى 200 كوپىيە/مىللىتىردىن تۆۋەن).
ۋىرۇس مىقدارى بولسا ئەيدىز يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ قان تەركىبىدىكى ئەيدىز ۋىرۇسى
ۋىرۇسنىڭ مىقدارى ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملىنىش جىددىي مەزگىلىدە ئىنتايىن يۇقىرى بولۇپ، بۇ باسقۇچتا كۆپ ساندىكى كىشىلەر ئەيدىزنىڭ مۇسبەتلىكىنى تەكشۈرۈپ چىقالمىغاچقا، ناھايىتى ئاسانلا خەتەرلىك قىلمىشلار ئارقىلىق تارقىلىدۇ
ئەيدىز ۋىرۇسى دورىسى ئىچكەندە ۋىرۇسنىڭ مىقدارىنى ئىنتايىن تۆۋەن سەۋىيەگە چۈشۈرگىلى بولىدۇ، ھەتتا تەكشۈرۈپ ئۆلچەش ئارقىلىق ئۇنى تەكشۈرگىلى بولمايدۇ
ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار ۋىرۇسنىڭ مىقدارىنى تەكشۈرۈپ چىقالمىسا (ياكى ۋىرۇس تىزگىنلەنمىسە) تېخىمۇ ئۇزۇن، ساغلام ياشىيالايدۇ. تەكشۈرۈپ چىقىلمىغان ۋىرۇسنىڭ مىقدارى يەنە ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ جىنسىي ھەرىكەت ئارقىلىق باشقىلارغا تارقىلىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا ھەمدە ھامىلدارلىق، تۇغۇت ۋە ئېمىتىش مەزگىلىدە ئانىسىدىن بالىغا تارقىلىشنى توسۇشقا پايدىلىق
ب2. جىنسىي تارقىلىشچان كېسەل
ئەگەر باشقا جىنسىي تارقىلىشچان كېسەللىكلەر بولسا،ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملىنىش ياكى تارقىلىشى مۇمكىن
جىنسىي يۇقۇملۇق كېسەللەرنى تەكشۈرۈش ۋە داۋالاشنى قوبۇل قىلغاندا بىر ئادەمنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسىدىن يۇقۇملىنىش ياكى يۇقۇتۇش ۋە باشقا جىنسىي يۇقۇملۇق كېسەللەرگە يۇقۇملىنىش نىسبىتىنى تۆۋەنلىتىدۇ
ئەگەر ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغان بولسا ھەمدە تەكشۈرگىلى بولمايدىغان ۋىرۇسنىڭ مىقدارىنى ساقلاپ قالسا، يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ تارقىلىشىنى ئاشۇرمايدىغاندەك قىلىدۇ. لېكىن جىنسىي تارقىلىشچان كېسەللىكلەرمۇ باشقا مەسىلىلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ
ھامىلىدارلىقتىن ساقلىنىش قاپچۇقى ئىشلەتكەندە جىنسىي كېسەللىكلەرنى يۇقۇش ياكى يۇقۇش پۇرسىتىنى ئازايتقىلى بولىدۇ، بۇ جىنسىي كېسەللىكلەر جىنسىي ئەزالار ئارقىلىق سۇيۇقلۇق ئاجرىتىپ چىقىدۇ، مەسىلەن ھۆل لىن بىڭ، كىيىملىك قوقاق تەنچىسى ۋە ئەيدىز ۋىرۇسى
ھامىلدارلىقتىن ساقلىنىش قاپچۇقىنىڭ ئالدىنى ئېلىشتا تېرە جاراھىتى ياكى كېسىلى ئارقىلىق تارقىلىدىغان جىنسىي تارقىلىشچان كېسەللىكلەرنىڭ ئۈنۈمى ناچار بولىدۇ، مەسىلەن ئىنسانلارنىڭ ئەمچەك ئۆسمىسى ۋىرۇسى، جىنسىي ئەزا قوقاق ۋە سىفلىس قاتارلىقلار
ئەگەر سىزنىڭ جىنسىي ھەمراھىڭىزنىڭ سانى بىر قەدەر كۆپ بولسا، جىنسىي كېسەللىكلەرنى قەرەللىك تەكشۈرتۈشنى قوبۇل قىلىش تەكلىپىنى بېرىمىز، ھېچقانداق كېسەللىك ئالامەتلىرى كۆرۈلمىگەن تەقدىردىمۇ قەرەلىك تەكشۇرتۇشنى تەۋىسىيە قىلىمىز
ب3. ئىسپىرت ۋە ھاياجانلاندۇرىدىغان دورىلارنى ئىشلىتىش
ھاياجانلاندۇرىدىغان دورىلارنى ياكى مەست قىىدىغان دورىلارنى ئىشلەتكەندە، خەتەرلىك قىلمىشلار يۈز بېرىشى مۇمكىن، مەسىلەن قوغداش تەدبىرى بولمىغان ئەھۋالدا جىنسىي قىلمىش يۈز بېرىشى مۇمكىن
ھاراق ئىچىپ مەست بولۇش ياكى زەھەر چەككەندە سىزنىڭ بىخەتەرلىك تاللاش ئىقتىدارىڭىزغا تەسىر يەتكۈزىدۇ، بىلىش ھۆكۈم قىلىشىڭىزغا تەسىر يەتكۈزىدۇ
بەلكىم پىلان سىرتىدىكى جىنسىي قىلمىش يۈز بېرىشى مۇمكىن. بۇنداق ئىشلار ھەر يىلى نۇرغۇن قېتىم يۈز بېرىدۇ، مەسىلەن، ئالىنىڭ جىنسىي پاراكەندىچىلىك سېلىش دېلوسى، چولپان ۋۇ فامىلىلىكنىڭ باسقۇنچىلىق قىلىش دېلوسى قاتارلىقلار، ئىشتىن كېيىن پۇشايمان قىلماي دىسىڭىز ئۆزىگە زىيان يەتكۈزۈش ئېھتىماللىقى بار ئادەم ياكى نەرسىلەردىن يىراق تۇرۇڭ
شۇڭا يۇقۇملىنىشنىڭ ئاساسلىق خەتەرلىك ئامىللىرى تۇرمۇش ئۇسۇلى بىلەن مۇناسىۋەتلىك، مەسىلەن قوغداش تەدبىرى بولمىغان قىلمىش، كۆپ جىنىسي ھەمراھ بولۇش، ئورتاق يىڭنە بىلەن كۆڭۈل ئېچىش خاراكتېرلىك دورا ئوكۇل قىلىش قاتارلىقلار. ئەيدىز ۋىرۇسى ھامىلدار بولۇش، تۇغۇش ياكى ئانا سۈتى مەزگىلىدە ئانىسىدىن بوۋاققا يەتكۈزۈلىدۇ. جىنسىي يۇقۇملىنىش ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ تارقىلىشى خەۋپى بىلەن مۇناسىۋەتلىك ئۇنداقتا كونكرېت قايسى ئامىللار ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ تارقىلىش خەۋپ - خەتىرىنى ئاشۇرىدۇ ؟ يۇقۇملانغۇچىلار مەيلى قانداق ئەھۋالدا بولسۇن، چوقۇم يۇقۇملىنىش خاراكتېرىگە ئىگە بولامدۇ؟
ب1.ئەيدىز ۋىرۇسى مىقدارى
بىر ئادەمنىڭ ۋىرۇس مىقدارى قانچە يۇقىرى بولسا، ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ تارقىلىشى مۇمكىنچىلىكى شۇنچە چوڭ بولىدۇ. ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغاندىن كېيىن، بىر مەزگىل ئۈنۈملۈك ۋىروسقا قارشى داۋالاش ئارقىلىق، تەكشۈرگىلى بولمايدىغان ۋىروس مىقدارى سەۋىيىسىگە يېتەلەيدۇ، تەكشۈرۈپ باققىلى بولمايدۇ= يۇقۇملانمايدۇ، يەنى بىز دائىم دەيدىغان U=U(ۋىرۇس ئۈنۈملۈك تىزگىنلەش: ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ يۈك مىقدارى 200 كوپىيە/مىللىتىردىن تۆۋەن).
ۋىرۇس مىقدارى بولسا ئەيدىز يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ قان تەركىبىدىكى ئەيدىز ۋىرۇسى
ۋىرۇسنىڭ مىقدارى ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملىنىش جىددىي مەزگىلىدە ئىنتايىن يۇقىرى بولۇپ، بۇ باسقۇچتا كۆپ ساندىكى كىشىلەر ئەيدىزنىڭ مۇسبەتلىكىنى تەكشۈرۈپ چىقالمىغاچقا، ناھايىتى ئاسانلا خەتەرلىك قىلمىشلار ئارقىلىق تارقىلىدۇ
ئەيدىز ۋىرۇسى دورىسى ئىچكەندە ۋىرۇسنىڭ مىقدارىنى ئىنتايىن تۆۋەن سەۋىيەگە چۈشۈرگىلى بولىدۇ، ھەتتا تەكشۈرۈپ ئۆلچەش ئارقىلىق ئۇنى تەكشۈرگىلى بولمايدۇ
ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار ۋىرۇسنىڭ مىقدارىنى تەكشۈرۈپ چىقالمىسا (ياكى ۋىرۇس تىزگىنلەنمىسە) تېخىمۇ ئۇزۇن، ساغلام ياشىيالايدۇ. تەكشۈرۈپ چىقىلمىغان ۋىرۇسنىڭ مىقدارى يەنە ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ جىنسىي ھەرىكەت ئارقىلىق باشقىلارغا تارقىلىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا ھەمدە ھامىلدارلىق، تۇغۇت ۋە ئېمىتىش مەزگىلىدە ئانىسىدىن بالىغا تارقىلىشنى توسۇشقا پايدىلىق
ب2. جىنسىي تارقىلىشچان كېسەل
ئەگەر باشقا جىنسىي تارقىلىشچان كېسەللىكلەر بولسا،ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملىنىش ياكى تارقىلىشى مۇمكىن
جىنسىي يۇقۇملۇق كېسەللەرنى تەكشۈرۈش ۋە داۋالاشنى قوبۇل قىلغاندا بىر ئادەمنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسىدىن يۇقۇملىنىش ياكى يۇقۇتۇش ۋە باشقا جىنسىي يۇقۇملۇق كېسەللەرگە يۇقۇملىنىش نىسبىتىنى تۆۋەنلىتىدۇ
ئەگەر ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغان بولسا ھەمدە تەكشۈرگىلى بولمايدىغان ۋىرۇسنىڭ مىقدارىنى ساقلاپ قالسا، يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ تارقىلىشىنى ئاشۇرمايدىغاندەك قىلىدۇ. لېكىن جىنسىي تارقىلىشچان كېسەللىكلەرمۇ باشقا مەسىلىلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ
ھامىلىدارلىقتىن ساقلىنىش قاپچۇقى ئىشلەتكەندە جىنسىي كېسەللىكلەرنى يۇقۇش ياكى يۇقۇش پۇرسىتىنى ئازايتقىلى بولىدۇ، بۇ جىنسىي كېسەللىكلەر جىنسىي ئەزالار ئارقىلىق سۇيۇقلۇق ئاجرىتىپ چىقىدۇ، مەسىلەن ھۆل لىن بىڭ، كىيىملىك قوقاق تەنچىسى ۋە ئەيدىز ۋىرۇسى
ھامىلدارلىقتىن ساقلىنىش قاپچۇقىنىڭ ئالدىنى ئېلىشتا تېرە جاراھىتى ياكى كېسىلى ئارقىلىق تارقىلىدىغان جىنسىي تارقىلىشچان كېسەللىكلەرنىڭ ئۈنۈمى ناچار بولىدۇ، مەسىلەن ئىنسانلارنىڭ ئەمچەك ئۆسمىسى ۋىرۇسى، جىنسىي ئەزا قوقاق ۋە سىفلىس قاتارلىقلار
ئەگەر سىزنىڭ جىنسىي ھەمراھىڭىزنىڭ سانى بىر قەدەر كۆپ بولسا، جىنسىي كېسەللىكلەرنى قەرەللىك تەكشۈرتۈشنى قوبۇل قىلىش تەكلىپىنى بېرىمىز، ھېچقانداق كېسەللىك ئالامەتلىرى كۆرۈلمىگەن تەقدىردىمۇ قەرەلىك تەكشۇرتۇشنى تەۋىسىيە قىلىمىز
ب3. ئىسپىرت ۋە ھاياجانلاندۇرىدىغان دورىلارنى ئىشلىتىش
ھاياجانلاندۇرىدىغان دورىلارنى ياكى مەست قىىدىغان دورىلارنى ئىشلەتكەندە، خەتەرلىك قىلمىشلار يۈز بېرىشى مۇمكىن، مەسىلەن قوغداش تەدبىرى بولمىغان ئەھۋالدا جىنسىي قىلمىش يۈز بېرىشى مۇمكىن
ھاراق ئىچىپ مەست بولۇش ياكى زەھەر چەككەندە سىزنىڭ بىخەتەرلىك تاللاش ئىقتىدارىڭىزغا تەسىر يەتكۈزىدۇ، بىلىش ھۆكۈم قىلىشىڭىزغا تەسىر يەتكۈزىدۇ
بەلكىم پىلان سىرتىدىكى جىنسىي قىلمىش يۈز بېرىشى مۇمكىن. بۇنداق ئىشلار ھەر يىلى نۇرغۇن قېتىم يۈز بېرىدۇ، مەسىلەن، ئالىنىڭ جىنسىي پاراكەندىچىلىك سېلىش دېلوسى، چولپان ۋۇ فامىلىلىكنىڭ باسقۇنچىلىق قىلىش دېلوسى قاتارلىقلار، ئىشتىن كېيىن پۇشايمان قىلماي دىسىڭىز ئۆزىگە زىيان يەتكۈزۈش ئېھتىماللىقى بار ئادەم ياكى نەرسىلەردىن يىراق تۇرۇڭ
