艾滋病防治政策小课堂（1）
ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش سىياسىتى كىچىك دەرسخانا (1)
我国国家宏观防控艾滋病政策、规划和计划有哪些？ ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش سىياسىتى كىچىك دەرسخانا (1)
党中央、国务院高度重视艾滋病等重大传染病防控工作。2004年来，国务院先后颁布了《艾滋病防治条例》、印发了《关于切实加强艾滋病防治工作的通知》《关于进一步加强艾滋病防治工作的通知》等政策文件。2016年，中共中央、国务院印发了《“健康中国2030”规划纲要》，2019年，国务院办公厅发布《健康中国行动（2019—2030年）》等相关文件，将艾滋病防治作为重要内容。1998年、2001年、2006年、2012年、2017年分别发布了《中国预防与控制艾滋病中长期规划（1998-2010年）》、《中国遏制与防治艾滋病行动计划（2001-2005）》、《中国遏制与防治艾滋病行动计划（2006-2010）》、《中国遏制与防治艾滋病“十二五”行动计划》、《中国遏制与防治艾滋病“十三五”行动计划》。2019年，经国务院同意，国家卫生健康委、中央宣传部、中央政法委、中央网信办、教育部、科技部、公安部、民政部、财政部、广电总局等10部门联合印发了现行艾滋病防治重要政策文件。
ئېلىمىزدە ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ماكرولۇق ئالدىنى ئېلىش-كونترول قىلىش سىياسىتى ۋە پىلانى قايسىلار؟
پارتىيە مەركىزى كومىتېتى، گوۋۇيۈەن ئەيدىز قاتارلىق ئېغىر يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش، تىزگىنلەش خىزمىتىگە يۈكسەك ئەھمىيەت 2004-يىلىدىن بۇيان، گوۋۇيۈەن ئىلگىرى كېيىن بولۇپ «ئەيدىزدىن مۇداپىئەلىنىش نىزامى» نى ئېلان قىلىپ، «ئەيدىزدىن مۇداپىئەلىنىش خىزمىتىنى ھەقىقىي كۈچەيتىش توغرىسىدىكى ئۇقتۇرۇش» ، « ئەيدىزدىن مۇداپىئەلىنىش خىزمىتىنى يەنىمۇ كۈچەيتىش توغرىسىدىكى ئۇقتۇرۇش» قاتارلىق سىياسەت ھۆججەتلىرىنى بېسىپ تارقاتتى. 2016-يىلى جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيەسى مەركىزىي كومىتېتى، گوۋۇيۈەن «ساغلام جۇڭگو 2030» يىرىك پىلان پروگراممىسى››نى بېسىپ تارقاتتى، 2019-يىلى گوۋۇيۈەن بەنگۇڭتىڭى «ساغلام جۇڭگو ھەرىكىتى (2019-2030-يىلى)» قاتارلىق ئالاقىدار ھۆججەتلەرنى ئېلان قىلىپ، ئەيدىزنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاشنى مۇھىم مەزمۇن قىلدى. 1998-، 2001-يىلى، 2006-، 2012-، 2017-يىلى ئايرىم-ئايرىم ھالدا «جۇڭگونىڭ ئەيدىزدىن مۇداپىئەلىنىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشتىكى ئوتتۇرا، ئۇزاق مەزگىللىك يىرىك پىلانى(1998-2010-يىلى)»، «جۇڭگونىڭ ئەيدىزنى چەكلەش ۋە ئالدىنى ئېلىش ھەرىكەت پىلانى(2001-يىلىدىن 2001-نويابىرغىچە بولغان 2005)»، «جۇڭگونىڭ ئەيدىزنى چەكلەش ۋە ئالدىنى ئېلىشتىكى ھەرىكەت پىلانى(2006-2010)»، «جۇڭگونىڭ ئەيدىزنى چەكلەش ۋە ئالدىنى ئېلىشىدىكى ھەرىكەت پىلانى»، «جۇڭگونىڭ ئەيدىزنى چەكلەش ۋە ئالدىنى ئېلىشىدىكى ھەرىكەت پىلانى» 2019-يىلى گوۋۇيۈەننىڭ قوشۇلۇشى بىلەن دۆلەت سەھىيە ساغلاملىق كومىتېتى، مەركىزىي كومىتېت تەشۋىقات بۆلۈمى، مەركىزىي سىياسىي-قانۇن كومىتېتى، مەركىزىي كومىتېت تور ئۇچۇر ئىشخانىسى، مائارىپ مىنىستىرلىقى، پەن-تېخنىكا مىنىستىرلىقى، ج خ مىنىستىرلىكى، خەلق ئىشلىرى مىنىستىرلىقى، مالىيە مىنىستىرلىقى، رادىئو – كىنو – تېلېۋىزىيە باش ئىدارىسى قاتارلىق 10 ئورۇن بىرلىشىپ ھازىر يولغا قويۇلىۋاتقان ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاشتىكى مۇھىم سىياسەت ھۆججەتلىرىنى بېسىپ تارقاتتى
现阶段，我国防控艾滋病的主要目标是什么？پارتىيە مەركىزى كومىتېتى، گوۋۇيۈەن ئەيدىز قاتارلىق ئېغىر يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش، تىزگىنلەش خىزمىتىگە يۈكسەك ئەھمىيەت 2004-يىلىدىن بۇيان، گوۋۇيۈەن ئىلگىرى كېيىن بولۇپ «ئەيدىزدىن مۇداپىئەلىنىش نىزامى» نى ئېلان قىلىپ، «ئەيدىزدىن مۇداپىئەلىنىش خىزمىتىنى ھەقىقىي كۈچەيتىش توغرىسىدىكى ئۇقتۇرۇش» ، « ئەيدىزدىن مۇداپىئەلىنىش خىزمىتىنى يەنىمۇ كۈچەيتىش توغرىسىدىكى ئۇقتۇرۇش» قاتارلىق سىياسەت ھۆججەتلىرىنى بېسىپ تارقاتتى. 2016-يىلى جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيەسى مەركىزىي كومىتېتى، گوۋۇيۈەن «ساغلام جۇڭگو 2030» يىرىك پىلان پروگراممىسى››نى بېسىپ تارقاتتى، 2019-يىلى گوۋۇيۈەن بەنگۇڭتىڭى «ساغلام جۇڭگو ھەرىكىتى (2019-2030-يىلى)» قاتارلىق ئالاقىدار ھۆججەتلەرنى ئېلان قىلىپ، ئەيدىزنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاشنى مۇھىم مەزمۇن قىلدى. 1998-، 2001-يىلى، 2006-، 2012-، 2017-يىلى ئايرىم-ئايرىم ھالدا «جۇڭگونىڭ ئەيدىزدىن مۇداپىئەلىنىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشتىكى ئوتتۇرا، ئۇزاق مەزگىللىك يىرىك پىلانى(1998-2010-يىلى)»، «جۇڭگونىڭ ئەيدىزنى چەكلەش ۋە ئالدىنى ئېلىش ھەرىكەت پىلانى(2001-يىلىدىن 2001-نويابىرغىچە بولغان 2005)»، «جۇڭگونىڭ ئەيدىزنى چەكلەش ۋە ئالدىنى ئېلىشتىكى ھەرىكەت پىلانى(2006-2010)»، «جۇڭگونىڭ ئەيدىزنى چەكلەش ۋە ئالدىنى ئېلىشىدىكى ھەرىكەت پىلانى»، «جۇڭگونىڭ ئەيدىزنى چەكلەش ۋە ئالدىنى ئېلىشىدىكى ھەرىكەت پىلانى» 2019-يىلى گوۋۇيۈەننىڭ قوشۇلۇشى بىلەن دۆلەت سەھىيە ساغلاملىق كومىتېتى، مەركىزىي كومىتېت تەشۋىقات بۆلۈمى، مەركىزىي سىياسىي-قانۇن كومىتېتى، مەركىزىي كومىتېت تور ئۇچۇر ئىشخانىسى، مائارىپ مىنىستىرلىقى، پەن-تېخنىكا مىنىستىرلىقى، ج خ مىنىستىرلىكى، خەلق ئىشلىرى مىنىستىرلىقى، مالىيە مىنىستىرلىقى، رادىئو – كىنو – تېلېۋىزىيە باش ئىدارىسى قاتارلىق 10 ئورۇن بىرلىشىپ ھازىر يولغا قويۇلىۋاتقان ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاشتىكى مۇھىم سىياسەت ھۆججەتلىرىنى بېسىپ تارقاتتى
2019年，健康中国行动推进委员会印发的《健康中国行动（2019—2030年）》明确提出：到2022年和2030年，艾滋病全人群感染率分别控制在0.15%以下和0.2%以下。目前，我国正在实施《遏制艾滋病传播实施方案（2019—2022年）》，总体目标是；增强艾滋病防治意识，避免和减少不安全性行为，最大限度发现和治疗艾滋病感染者，遏制艾滋病性传播上升势头，推进消除母婴传播进程，将艾滋病疫情持续控制在低流行水平。
ھازىرقى باسقۇچتا، ئېلىمىزنىڭ ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىشتىكى ئاساسىي نىشانى نېمە؟
2019-يىلى ساغلام جۇڭگو ھەرىكىتىنى ئىلگىرى سۈرۈش كومىتېتى بېسىپ تارقاتقان «ساغلام جۇڭگو ھەرىكىتى(2019-2030)» دە 2022-يىلى ۋە 2030-يىلىغا بارغاندا ئەيدىز كېسىلىگە گىرىپتار بولغانلارنىڭ نىسبىتىنى ٪0.15تىن تۆۋەن ۋە ٪0.2تىن تۆۋەنلىتىش ئېنىق ئوتتۇرىغا قويۇلدى. ھازىر ئېلىمىز «ئەيدىزنىڭ تارقىلىشىنى چەكلەشنى يولغا قويۇش لايىھىسى(2019-2022-يىلى)» نى يولغا قويۇۋاتىدۇ، ئومۇمىي نىشان ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە تىزگىنلەش ئېڭىنى كۈچەيتىپ، بىخەتەر بولمىغان قىلمىشلارنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئازايتىش، ئەيدىز يۇقۇمدارلىرىنى ئەڭ زور دەرىجىدە بايقاش ۋە داۋالاش، ئەيدىز جىنسىي تارقىلىش ۋەزىيىتىنى توسۇپ، ئانىدىن بالىلارنىڭ تارقىلىش مۇساپىسىنى يوقىتىشنى ئىلگىرى سۈرۈپ، ئەيدىز يۇقۇمىنى تۆۋەن تارقىلىش سەۋىيىسىدە داۋاملىق كونترول قىلىش كېرەك
2019-يىلى ساغلام جۇڭگو ھەرىكىتىنى ئىلگىرى سۈرۈش كومىتېتى بېسىپ تارقاتقان «ساغلام جۇڭگو ھەرىكىتى(2019-2030)» دە 2022-يىلى ۋە 2030-يىلىغا بارغاندا ئەيدىز كېسىلىگە گىرىپتار بولغانلارنىڭ نىسبىتىنى ٪0.15تىن تۆۋەن ۋە ٪0.2تىن تۆۋەنلىتىش ئېنىق ئوتتۇرىغا قويۇلدى. ھازىر ئېلىمىز «ئەيدىزنىڭ تارقىلىشىنى چەكلەشنى يولغا قويۇش لايىھىسى(2019-2022-يىلى)» نى يولغا قويۇۋاتىدۇ، ئومۇمىي نىشان ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە تىزگىنلەش ئېڭىنى كۈچەيتىپ، بىخەتەر بولمىغان قىلمىشلارنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئازايتىش، ئەيدىز يۇقۇمدارلىرىنى ئەڭ زور دەرىجىدە بايقاش ۋە داۋالاش، ئەيدىز جىنسىي تارقىلىش ۋەزىيىتىنى توسۇپ، ئانىدىن بالىلارنىڭ تارقىلىش مۇساپىسىنى يوقىتىشنى ئىلگىرى سۈرۈپ، ئەيدىز يۇقۇمىنى تۆۋەن تارقىلىش سەۋىيىسىدە داۋاملىق كونترول قىلىش كېرەك
*居民、流动人口、老年人、易感染艾滋病危险行为人群艾滋病防治知识知晓率达90%以上；
*实现宾馆等公共场所安全套摆放全覆盖；
*男性同性性行为人群艾滋病相关危险行为减少10%以上，其他性传播危险行为人群感染率控制在0.5%以下；
*参加戒毒药物维持治疗人员艾滋病年新发感染率控制在0.3%以下，夫妻一方感染艾滋病家庭的配偶传播率下降到1%以下；
*诊断发现并知晓自身感染状况的感染者比例达90%以上；
*艾滋病感染者权利义务知晓率达95%以上；
*符合治疗条件的感染者接受抗病毒治疗比例达90%以上，接受抗病毒治疗的感染者治疗成功率达90%以上；
*感染孕产妇及所生婴儿抗艾滋病病毒用药率均达到90%以上，艾滋病母婴传播率下降到4%以下；
*青年学生艾滋病防治知识知晓率达95％以上等等。
كونكرېت نىشان:
* ئاھالىلەر، كۆچمە نوپۇس، ياشانغانلار، ئاسان ئەيدىز كېسىلى يۇقتۇرۇۋالىدىغان خەتەرلىك قىلمىشلار كىشىلەر توپى ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش بىلىملىرىنى بىلىش نىسبىتى ٪90تىن ئاشتى
مېھمانخانا قاتارلىق ئاممىۋى سورۇنلارغا بىخەتەرلىك يۈرۈشلۈكىنى تولۇق قاپلاشنى ئىشقا ئاشۇرۇش
* ئەرلەرنىڭ ئوخشاش جىنىسلىق قىلمىشلىرى كىشىلەر توپىدىكى ئەيدىز كېسىلىگە مۇناسىۋەتلىك خەتەرلىك قىلمىشلار ٪10تىن ئارتۇق ئازايدى، باشقا جىنسىي تارقىلىش خەتەرلىك قىلمىشلىرى كىشىلەرنىڭ يۇقۇملىنىش نىسبىتىنى ٪0.5تىن تۆۋەنلىتىش
* زەھەر تاشلىتىش دورىلىرىغا قاتنىشىپ داۋالاش خادىملىرىنىڭ ئەيدىز كېسىلى يىلىدىكى يېڭى يۇقۇملىنىش نىسبىتىنى ٪0.3تىن تۆۋەنلىتىش، ئەر-خوتۇننىڭ ئەيدىز كېسىلىگە گىرىپتار بولغان ئائىلىلەرنىڭ جورىسىنىڭ تارقىلىش نىسبىتى ٪1تىن تۆۋەنگە چۈشۈش
* دىئاگنوز قويۇشتا بايقىلىدۇ ھەمدە ئۆزىنىڭ يۇقۇملىنىش ئەھۋالىنى بىلگەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ نىسبىتى ٪90تىن ئاشتى
* ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ھوقۇق مەجبۇرىيىتىنى بىلىش نىسبىتى ٪95 تىن ئاشتى
* داۋالاش شەرتىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ۋىرۇسقا قارشى داۋالىنىش نىسبىتى ٪90تىن ئاشقان، ۋىرۇسقا قارشى داۋالانغان يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ داۋالاشتىكى مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتى ٪90تىن ئاشىدۇ
* ھامىلىدار-تۇغۇتلۇق ئاياللار ۋە تۇغۇلغان بوۋاقلارنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسىغا قارشى دورا ئىشلىتىش نىسبىتى ٪90تىن يۇقىرى بولۇپ، ئەيدىزنىڭ ئانىدىن بوۋاققا يۇقۇش نىسبىتى ٪4تىن تۆۋەنگە چۈشتى
*ياش ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش بىلىملىرىنى بىلىش نىسبىتى ٪95 تىن يۇقىرى بولۇش قاتارلىقلار.
艾滋病防治“四免一关怀”政策都包括哪些内容？* ئاھالىلەر، كۆچمە نوپۇس، ياشانغانلار، ئاسان ئەيدىز كېسىلى يۇقتۇرۇۋالىدىغان خەتەرلىك قىلمىشلار كىشىلەر توپى ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش بىلىملىرىنى بىلىش نىسبىتى ٪90تىن ئاشتى
مېھمانخانا قاتارلىق ئاممىۋى سورۇنلارغا بىخەتەرلىك يۈرۈشلۈكىنى تولۇق قاپلاشنى ئىشقا ئاشۇرۇش
* ئەرلەرنىڭ ئوخشاش جىنىسلىق قىلمىشلىرى كىشىلەر توپىدىكى ئەيدىز كېسىلىگە مۇناسىۋەتلىك خەتەرلىك قىلمىشلار ٪10تىن ئارتۇق ئازايدى، باشقا جىنسىي تارقىلىش خەتەرلىك قىلمىشلىرى كىشىلەرنىڭ يۇقۇملىنىش نىسبىتىنى ٪0.5تىن تۆۋەنلىتىش
* زەھەر تاشلىتىش دورىلىرىغا قاتنىشىپ داۋالاش خادىملىرىنىڭ ئەيدىز كېسىلى يىلىدىكى يېڭى يۇقۇملىنىش نىسبىتىنى ٪0.3تىن تۆۋەنلىتىش، ئەر-خوتۇننىڭ ئەيدىز كېسىلىگە گىرىپتار بولغان ئائىلىلەرنىڭ جورىسىنىڭ تارقىلىش نىسبىتى ٪1تىن تۆۋەنگە چۈشۈش
* دىئاگنوز قويۇشتا بايقىلىدۇ ھەمدە ئۆزىنىڭ يۇقۇملىنىش ئەھۋالىنى بىلگەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ نىسبىتى ٪90تىن ئاشتى
* ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ھوقۇق مەجبۇرىيىتىنى بىلىش نىسبىتى ٪95 تىن ئاشتى
* داۋالاش شەرتىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ۋىرۇسقا قارشى داۋالىنىش نىسبىتى ٪90تىن ئاشقان، ۋىرۇسقا قارشى داۋالانغان يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ داۋالاشتىكى مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتى ٪90تىن ئاشىدۇ
* ھامىلىدار-تۇغۇتلۇق ئاياللار ۋە تۇغۇلغان بوۋاقلارنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسىغا قارشى دورا ئىشلىتىش نىسبىتى ٪90تىن يۇقىرى بولۇپ، ئەيدىزنىڭ ئانىدىن بوۋاققا يۇقۇش نىسبىتى ٪4تىن تۆۋەنگە چۈشتى
*ياش ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش بىلىملىرىنى بىلىش نىسبىتى ٪95 تىن يۇقىرى بولۇش قاتارلىقلار.
2003年，我国宣布实施“四免一关怀”政策措施，并在后续工作中不断发展完善。“四免”是：1、农村居民和城镇未参加基本医疗保险等医疗保障制度的经济困难人员中的艾滋病病人，可到当地卫生部门指定的传染病医院或设有传染病区（科）的综合医院服用免费的抗病毒药物，接受抗病毒治疗；2、所有自愿接受艾滋病咨询和病毒检测的人员，都可在各级疾病预防控制中心和各级卫生行政部门指定的医疗等机构，得到免费咨询和艾滋病病毒抗体初筛检测；3、对已感染艾滋病病毒的孕妇，由当地承担艾滋病抗病毒治疗任务的医院提供健康咨询、产前指导和分娩服务，及时免费提供母婴阻断药物和婴儿检测试剂；4、地方各级人民政府要通过多种途径筹集经费，开展艾滋病遗孤的心理康复，为其提供免费义务教育。“一关怀”是：国家对艾滋病病毒感染者和患者提供救治关怀，各级政府将经济困难的艾滋病患者及其家属，纳入政府补助范围，按有关社会救济政策的规定给予生活补助；扶助有生产能力的艾滋病病毒感染者和患者从事力所能及的生产活动，增加其收入。
ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش « تۆتنى كەچۈرۈم قىلىش، بىرگە كۆڭۈل بۆلۈش» سىياسىتى قايسى مەزمۇنلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ؟
2003-يىلى ئېلىمىز « تۆتنى كەچۈرۈم قىلىش، بىرگە كۆڭۈل بۆلۈش» سىياسەت تەدبىرلىرىنى يولغا قويغانلىقىنى ھەمدە كېيىنكى خىزمەتلەردە ئۈزلۈكسىز تەرەققى قىلىپ مۇكەممەللەشكەنلىكىنى جاكارلىدى. «تۆتنى كەچۈرۈم قىلىش» دېگەن دىگىنىمىز: 1: يېزا ئاھالىلىرى ۋە شەھەر – بازارلاردا ئاساسىي داۋالىنىش سۇغۇرتىسى قاتارلىق داۋالاش كاپالىتى تۈزۈمىگە قاتناشمىغان ئىقتىسادىي قىيىنچىلىقى بارلار ئىچىدىكى ئەيدىز بىمارلىرى شۇ جايدىكى سەھىيە تارماقلىرى بېكىتكەن يۇقۇملۇق كېسەللىكلەر دوختۇرخانىلىرىغا بېرىپ ياكى يۇقۇملۇق كېسەللىكلەر رايونى (بۆلۈم) تەسىس قىلىنغان ئۇنىۋېرسال دوختۇرخانىلارغا بېرىپ ھەقسىز ۋىرۇسقا قارشى دورا ئىچسە، ۋىرۇسقا قارشى داۋالاشنى قوبۇل قىلسا بولىدۇ 2. ئەيدىز ھەققىدە مەسلىھەت ۋە ۋىرۇسنى تەكشۈرۈشنى ئىختىيار قىلغان بارلىق كىشىلەر ھەر دەرىجىلىك كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش- كونترول قىلىش مەركەزلىرى ۋە ھەر دەرىجىلىك سەھىيە مەمۇرىي تارماقلىرى بېكىتكەن داۋالاش قاتارلىق ئورگانلاردا ھەقسىز مەسلىھەت سورىسا ۋە ئەيدىز ۋىرۇسى ئانتىتېلاسىنى دەسلەپكى قەدەمدە تەكشۈرتۈشكە ئېرىشسە بولىدۇ 3. ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغان ھامىلىدارلارنى شۇ جايدىكى ئەيدىز ۋىرۇسىغا قارشى داۋالاش ۋەزىپىسىنى ئۈستىگە ئالغان دوختۇرخانا سالامەتلىك مەسلىھەت بېرىش، تۇغۇتتىن ئىلگىرىكى يېتەكچىلىك ۋە تۇغۇت مۇلازىمىتى بىلەن تەمىنلەپ، ئانىدىن بوۋاقنى توسۇش دورىسى ۋە بوۋاقلارنى تەكشۈرۈش دورىسى بىلەن ۋاقتىدا ھەقسىز تەمىنلەيدۇ 4. يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى كۆپ خىل يوللار ئارقىلىق خىراجەت توپلاپ، ئەيدىز كېسىلى يېتىم پىسخىكىلىق سالامەتلىكىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈپ، ئۇلارغا ھەقسىز مەجبۇرىيەت تەربىيىسى بېرىدۇ. «بىر غەمخورلۇق» بولسا: دۆلەت ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلار ۋە بىمارلارنى داۋالاشقا كۆڭۈل بۆلۈش، ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر ئىقتىسادىي قىيىنچىلىقى بار ئەيدىز بىمارى ۋە ئۇلارنىڭ ئائىلە تاۋابىئاتلىرىنى ھۆكۈمەت ياردەم پۇلى دائىرىسىگە كىرگۈزۈپ، ئالاقىدار ئىجتىمائىي قۇتقۇزۇش سىياسىتىگە ئالاقىدار بەلگىلىمە بويىچە تۇرمۇش ياردەم پۇلى بېرىدۇ ئىشلەپچىقىرىش ئىقتىدارى بار ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار ۋە بىمارلارنىڭ كۈچىنىڭ يېتىشىچە ئىشلەپچىقىرىش پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىشىغا ياردەم بېرىپ، كىرىمىنى ئاشۇرۇش كېرەك
艾滋病防治“五扩大，六加强”都包括哪些内容？
2011年，国务院印发了《关于进一步加强艾滋病防治工作的通知》，提出“五扩大，六加强”综合防治措施，“五扩大”是：扩大宣传教育覆盖面，营造良好的社会氛围；扩大监测检测覆盖面，最大限度发现艾滋病感染者；扩大预防母婴传播覆盖面，有效减少新生儿感染；扩大综合干预覆盖面，减少艾滋病病毒传播几率；扩大抗病毒治疗覆盖面，提高治疗水平和可及性。“六加强”是：加强血液管理，保障临床用血安全；加强医疗保障，减轻艾滋病病毒感染者和病人医疗负担；加强关怀救助，提高艾滋病病毒感染者和病人生活质量；加强权益保护，促进社会和谐；加强组织领导，落实工作职责；加强防治队伍建设，提高工作积极性。
（陈清峰 中国疾控艾防中心）
ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش «بەش كېڭەيتىلىپ، ئالتەنى كۈچەيتىش» قايسى مەزمۇنلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ؟
2011-يىلى گوۋۇيۈەن «ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش خىزمىتىنى يەنىمۇ كۈچەيتىش توغرىسىدىكى ئۇقتۇرۇش» نى بېسىپ تارقىتىپ، «بەشنى كېڭەيتىش، ئالتەنى كۈچەيتىش» ئۇنىۋېرسال ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش تەدبىرلىرىنى ئوتتۇرىغا قويدى، «بەشنى كېڭەيتىش» تەشۋىقات تەربىيەسىنىڭ قاپلىنىش دائىرىسىنى كېڭەيتىپ، ياخشى ئىجتىمائىي كەيپىيات يارىتىش توغرىسىدا تەكشۈرۈش قاپلاش دائىرىسىنى كېڭەيتىپ، ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغانلارنى ئەڭ زور دەرىجىدە بايقاش ئانىلار بىلەن بوۋاقلارنىڭ تارقىلىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشنىڭ قاپلىنىش دائىرىسىنى كېڭەيتىپ، يېڭى تۇغۇلغان بوۋاقلاردا يۇقۇملىنىشنى ئۈنۈملۈك ئازايتىش ئۇنىۋېرسال ئارىلىشىشنىڭ قاپلاش دائىرىسىنى كېڭەيتىپ، ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ تارقىلىش نىسبىتىنى ئازايتىش ۋىروسقا قارشى داۋالاشنىڭ قاپلىنىش دائىرىسىنى كېڭەيتىپ، داۋالاش سەۋىيىسى ۋە ئىمكانىيەتلىك دەرىجىسىنى ئۆستۈرۈش كېرەك. ئالتەنى كۈچەيتىش›› قان پەرۋىشىنى كۈچەيتىپ، كىلىنىكىلىقتا ئىشلىتىلىدىغان قاننىڭ بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىش داۋالاش كاپالىتىنى كۈچەيتىپ، ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلار ۋە بىمارلارنىڭ داۋالىنىش يۈكىنى يېنىكلىتىش غەمخورلۇق قىلىش ۋە ياردەم بېرىشنى كۈچەيتىپ، ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلار ۋە بىمارلارنىڭ تۇرمۇش سۈپىتىنى ئۆستۈرۈش ھوقۇق- مەنپەئەتنى قوغداشنى كۈچەيتىپ، جەمئىيەت ئىناقلىقىنى ئىلگىرى سۈرۈش تەشكىلىي رەھبەرلىكنى كۈچەيتىپ، خىزمەت مەسئۇلىيىتىنى ئەمەلىيلەشتۈرۈش ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش قوشۇنى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، خىزمەت ئاكتىپلىقىنى ئۆستۈرۈش كېرەك.
( چېن چىڭفېڭ جۇڭگو يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش ، كونترول قىلىش مەركىزى）
